Uroczyste spotkanie odbyło się w siedzibie Muzeum z udziałem przedstawicieli Ministerstwa Spraw Zagranicznych oraz Konsulatu Generalnego RP w Manchesterze.
Jak podkreślił Ireneusz Truszkowski, Konsul Generalny RP w Manchesterze, to wydarzenie ma wymiar nie tylko historyczny, ale i głęboko symboliczny:
– To wyjątkowy dzień dla polskiej służby dyplomatycznej – możemy uchronić jedną z nielicznych już dziś pamiątek po generale Władysławie Sikorskim. Płyta z jego nagrobka w Newark to oryginalny kamień, symbol pamięci i wspólnego losu polskich żołnierzy na emigracji.
Generał Władysław Sikorski, premier rządu RP na uchodźstwie i Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych, zginął tragicznie 4 lipca 1943 roku w katastrofie lotniczej w Gibraltarze. 16 lipca 1943 roku został złożony na cmentarzu polskich lotników w Newark-on-Trent. Po wojnie na jego mogile stanęła prosta płyta z piaskowca – typowa dla nagrobków Commonwealth War Graves Commission – symbol równości i wspólnoty żołnierskiego losu.
W ocenie Radosława Gromskiego, Konsula RP w Manchesterze, przekazanie płyty z nagrobka generała to coś więcej niż gest pamięci – to także działanie o realnym znaczeniu edukacyjnym:
– Takie inicjatywy budują nić porozumienia między Polską a środowiskami emigracyjnymi. Przekazanie tej płyty to nie tylko symboliczny gest, ale także sposób, by w kraju lepiej poznano historię polskiego rządu na uchodźstwie i rolę Polonii w pielęgnowaniu narodowej pamięci.
Sikorski spoczął wśród polskich lotników na cmentarzu wojskowym w Newark-on-Trent w Anglii – miejscu szczególnym dla Polaków na emigracji, którzy przez dziesięciolecia otaczali jego grób troską i pamięcią. Po ekshumacji w 1993 roku i przeniesieniu szczątków generała na Wawel, w Newark pozostawiono pamiątkową tablicę, natomiast oryginalną płytę z nagrobka zdeponowano w miejskich zbiorach.
Jak zaznaczył Krzysztof Niewiadomski, zastępca dyrektora ds. programowych Muzeum Historii Polski, obiekt ten doskonale wpisuje się w misję Muzeum – ochrony dziedzictwa i kształtowania pamięci historycznej:
– Budowa kolekcji to jeden z kamieni węgielnych Muzeum Historii Polski. Gromadzimy i udostępniamy obiekty po to, by zachować dziedzictwo i kształtować pamięć – tak, by kluczowe postaci i wydarzenia naszej historii zyskiwały nowe znaczenia w oczach kolejnych pokoleń.
Dziś – ponad 80 lat po śmierci generała – powraca ona do Polski jako cenny historyczny artefakt i wyjątkowy symbol wspólnej pamięci, która przetrwała dekady.
