Skarby z dna Wisły
Pokaz „Zaginiony w Potopie. Królewski pałac Villa Regia” opowiada o rezydencji Władysława IV Wazy zniszczonej przez szwedzkie oddziały. Pod rządami dynastii Wazów terytorium Rzeczpospolitej sięgało niemal od morza do morza. Gdy Polscy królowie wysyłali poselstwo – konny orszak gubił po drodze złote podkowy. Wazowie zamawiali portrety u Rubensa i decydowali, kto zasiądzie na moskiewskim tronie. Najeźdźcze wojska nie mogły przejść obojętnie obok takiego bogactwa. Żołnierze rozebrali marmurową klatkę schodową królewskiego pałacu i próbowali spławić ją w dół Wisły. Chciwość jednak zgubiła grabieżców – zbyt obciążone łupami łodzie zatonęły.
Detale architektoniczne budowli odnalazła dopiero w XXI wieku grupa poszukiwaczy z Hubertem Kowalskim i Marcinem Jamkowskim na czele. Zostały one przekazane Muzeum Historii Polski, które zaplanowało rekonstrukcję majestatycznej klatki schodowej na powstającej właśnie wystawie stałej Muzeum. Jednak część fragmentów Villi Regii będzie można „przedpremierowo” zobaczyć od 12 kwietnia do 2 czerwca w Holu głównym MHP.
Upadek potęgi
Pokaz „Zaginiony w Potopie” to wyjątkowa okazja, by przyjrzeć się z bliska wydobytym z Wisły oryginalnym fragmentom budynku. Zaprezentujemy między innymi fragment arkady ze snopkiem - herbem rodu Wazów, trzon fontanny z okalającego rezydencję ogrodu czy posadzkę, którą szwedzcy żołnierze zerwali z pałacowej podłogi.
Ponadto niezwykłym artefaktem jest 50-dukatowa moneta króla Zygmunta III, stanowiąca jeden z najcenniejszych numizmatów w polskich zbiorach. Dużych rozmiarów złota moneta jest w skali europejskiej dość nietypowym obiektem. Tego typu numizmaty zwane donatywami, były jeszcze formalnie monetami, choć wielkością i kunsztem bardziej już przypominały medale. Służyły do chwalenia wspaniałości monarchy przedstawionego na awersie i bogactwa krajów, nad którymi panował, a których herby przedstawiono na rewersie. Autorem tej, jak i wielu innych wspaniałych monet bitych w początkach XVII wieku w Rzeczypospolitej jest medalier Samuel Ammon działający zwykle na zlecenie mennicy w Gdańsku oraz Bydgoszczy.
Za pomocą rycin i obrazów z epoki opowiemy o mocarstwowości Rzeczypospolitej w pierwszej połowie XVII wieku oraz o bogactwie sztuki i architektury powstałej pod ich patronatem. Pokażą one także upadek tej potęgi pod naporem najazdów obcych wojsk, na czele z Potopem Szwedzkim w latach 1655-60. Poprzez zdjęcia i materiały filmowe opowiemy natomiast o poszukiwaniach zaginionych artefaktów, pracach nad ich wydobyciem oraz rekonstrukcją pałacu.
Zaginiony w Potopie. Królewski pałac Villa Regia
12 kwietnia - 2 czerwca 2024
Hol główny Muzeum Historii Polski
Wstęp wolny
Kuratorzy wystawy: Michał Bąk, Michał Rogalski
Koordynacja: Aleksandra Jakóbczyk-Gola, Sebastian Pawlina
Współpraca merytoryczna: Weronika Krzemień
Współpraca organizacyjna: Krzysztof Banach, Artur Bogusz, Joanna Dominiak, Krzysztof Egert, Natalia Gruca, Agnieszka Kędra, Piotr Król, Anna Kucharska, Patryk Łempicki, Monika Matwiejczuk, Agnieszka Paszko, Anna Piekarska, Konrad Pyzel, Grzegorz Rogowski, Urszula Słomianowska, Katarzyna Szafrańska, Aleksandra Wróbel, Monika Żebrowska
Redakcja: Hermina Haintze
Działania edukacyjne: Jakub Bryndal, Jakub Mańczak, Adam Rębacz, Gabriela Sierocińska-Dec
Promocja: Małgorzata Kowalczyk, Karolina Kowalska, Elżbieta Lichocka, Michał Przeperski, Emilia Szczęsna
Tłumaczenie: Karolina Jasser-Borowska
Projekt graficzny i realizacja: Sowa-Szenk
