Zmarł Oswald Balzer

Oswald Balzer był słynnym historykiem prawa i ustroju dawnej Rzeczypospolitej, wydawcą źródeł oraz znawcą archiwaliów, a także nauczycielem akademickim i uzdolnionym mówcą. Podobnie jak Józef Szujski, Michał Bobrzyński czy Ludwik Kubala podejmował on podstawowe badania nad dziejami Polski. Jego najznakomitszym dziełem jest monumentalna praca Genealogia Piastów (1895); warte wspomnienia są też dwie inne publikacje: Walka o tron krakowski 1202 i 1210/11 (1894) oraz Stolice Polski 963–1138 (1916). Chociaż większość swojego życia poświęcił badaniu ustroju Polski, nie podjął się napisania syntezy, gdyż, jak sam twierdził, zbyt wiele było jeszcze niewiadomych, aby taka praca mogła powstać. Dzieje ustroju Polski stanowiły jednak przedmiot jego wykładów; polemizował on również z profesorem Stanisławem Kutrzebą na temat jego pracy Historia ustroju Polski wydanej w 1907 roku. Balzer urodził się w 1858 roku w Chodorowie (Galicja), w rodzinie Franciszka i Anny z domu Kloss. W latach 1871–1878 uczęszczał do gimnazjum we Lwowie; po czym podjął studia prawnicze we Lwowie (1879–1881) i w Krakowie (1881–1882), gdzie był związany z pracownią prawa polskiego Michała Bobrzyńskiego. W 1883 roku został doktorem praw i wyjechał na studia do Berlina. Następnie w 1885 roku został docentem prywatnym prawa polskiego na Uniwersytecie Lwowskim na podstawie dzieła Geneza trybunału koronnego. Tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymał na tym uniwersytecie w 1887 roku, zaś od 1890 roku był już profesorem zwyczajnym. Dwukrotnie pełnił funkcję dziekana wydziału prawniczego, a w roku akademickim 1895/96 – rektora Uniwersytetu Lwowskiego. Od 1891 roku pracował także jako dyrektor Archiwum Krajowego Aktów Grodzkich i Ziemskich we Lwowie. W tak zwanym Archiwum Bernardyńskim we Lwowie gromadził on ponadto archiwalia gmin miejskich i wiejskich z województw ruskiego i bełskiego; tam też spędzał dużo czasu prowadząc swoje badania i kształcąc młodych archiwistów. W 1901 roku zainicjował powstanie we Lwowie Towarzystwa dla Popierania Nauki Polskiej. Od roku 1912 aż do śmierci był jego prezesem (także po przemianowaniu organizacji na Towarzystwo Naukowe w 1920 roku). Chociaż Balzer nie angażował się w bieżącą politykę, zasłynął Listem otwartym do Teodora Mommsena, w którym odpowiedział na jego pogardliwą względem Słowian odezwę z 1897 roku. Jako członek sądu rozjemczego w sporze o Morskie Oko pomiędzy Austrią a Węgrami skutecznie dowodził polskości słynnego tatrzańskiego jeziora. W okresie międzywojennym sympatyzował z Narodową Demokracją. W grudniu 1932 roku wystąpił z protestem w obronie wolności szkół akademickich pt. Uwagi o projekcie nowej ustawy o szkołach akademickich. Niedługo później doznał ataku serca. Zmarł 11 stycznia 1933 roku i został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim.Ł.D.Ilustracja: Oswald Balzer, autor zdjęcia nieznany, Wikipedia, domena publiczna.