Ustawa regulująca sytuację prawną Karaimów w Polsce i utworzenie Karaimskiego Związku Religijnego - Muzeum Historii Polski w Warszawie SKIP_TO
Wizyta w muzeum Przejdź do sklepu
czas czytania:

Ustawa regulująca sytuację prawną Karaimów w Polsce i utworzenie Karaimskiego Związku Religijnego

Karaimi lub inaczej Karaici to grupa religijno-etniczna, uważająca za swoich przodków Chazarów. Do dziś jest najmniejszą mniejszością narodową w Polsce. Według tradycji, sprowadzić w 1397 r. i osadzić w Trokach miał ich książę Witold. Kazimierz Jagiellończyk nadał im przywilej posiadania własnego samorządu.

Po rozbiorach część ludności karaimskiej znalazła się w zaborze rosyjskim. Ze względu na wiarę Karaimów, która podobna jest do judaizmu, często uważano ich za Żydów. W drugiej połowie XIX w. ustawodawstwo rosyjskie uregulowało położenie prawne Żydów w swym imperium. Powstał Zarząd Duchowny w Trokach. Na jego czele stał hachan. Najznamienitszym z nich był Seraj Szapszał.

Karaici od początku cieszyli się zainteresowaniem ze strony władz polskich, które umożliwiały im swobodny rozwój tradycji narodowych, religijnych i kulturalnych. W czerwcu 1930 r. odwiedził ich nawet prezydent Ignacy Mościcki. Ogromne znaczenie dla funkcjonowania społeczności karaimskiej w Polsce miała ustawa sejmowa z 21 kwietnia 1936 r. Regulowała ona stosunek państwa polskiego do Karaimskiego Związku Religijnego. Ustawa wprowadziła silniejszą pozycję prawną hachana, który skupiał władzę wykonawczą, prawodawczą i sądowniczą. Zarząd Duchowny miał pełnić rolę doradczą.

W czasie II wojny światowej hachan Szapszał zwrócił się listownie do Biura ds. Czystości Rasy III Rzeszy z prośbą o zapoznanie się z kwestią pochodzenia etnicznego Karaimów. Niemcy uznali jego pismo za ważny dowód na nieżydowskie korzenie Karaimów. W ten sposób uniknęli oni losu Żydów.

Po II wojnie światowej dopiero w latach siedemdziesiątych uregulowano sytuację prawną tej społeczności. Niewielu Polaków wie o mniejszości karaimskiej, w dużej mierze dlatego, że jest to społeczność wyraźnie zanikająca. Dziś mieszkają oni głównie w Warszawie, a liczą ok. 120 osób.

I. Ł.

Fotografia: duchowny karaimski z Wilna Hadży Seraja Chan Szapszał fotografii sprzed 1939 r r., Wikimedia Commons, domena publiczna.