Przywilej Kazimierza Wielkiego dla lwowskiego arcybiskupa ormiańskiego Grzegorza - Muzeum Historii Polski w Warszawie SKIP_TO
Wizyta w muzeum Przejdź do sklepu
czas czytania:

Przywilej Kazimierza Wielkiego dla lwowskiego arcybiskupa ormiańskiego Grzegorza

Do Lwowa pierwsi Ormianie przybyli w XIII wieku, za panowania księcia Lwa Daniłowicza. Już od czasów starożytnych zmuszeni byli do ciągłego przemieszczania się i emigracji tak ze względów ekonomicznych, jak i religijnych - zwłaszcza po upadku królestwa Małej Armenii w Cylicji. W 1340 r. Ruś Czerwona wraz ze Lwowem została przyłączona do Królestwa Polskiego, którego władca - Kazimierz III Wielki - rozciągnął swoją opiekę nad ormiańską mniejszością.

W 1356 r., przy okazji lokacji miasta na prawie magdeburskim, król zezwolił Ormianom na wybór między sprawowaniem sądów według własnego prawa a posługiwaniem się prawem niemieckim. W tym samym roku lub w 1363 ufundowano lwowską katedrę ormiańską, przeznaczoną dla już dobrze zorganizowanej gminy. W 1364 r. do Lwowa przybył Grzegorz (zwany Wielkim), od trzech lat arcybiskup metropolita z nadania katolikosa Cylicji. Kazimierz III w uznaniu jego zasług i dowiedzionej wierności nadał mu przywilej pełnoprawnego osiedlenia się w mieście, pozostania przy swojej wierze, praktykowania jej zgodnie z tradycją i zwyczajami oraz sprawowania jurysdykcji nad ludnością ormiańską zamieszkałą na całym terytorium królestwa. Grzegorz utrzymał swoją pozycję również za panowania króla Władysława Jagiełły i wielkiego księcia Witolda.

Od tej pory kluczową pozycję w społeczności ormiańskiej (obok samorządu złożonego z wójta i rady starszych) zajmowała hierarchia kościelna, na czele z metropolitą. Wybierali go seniorzy gmin, po czym elekt był konsekrowany przez katolikosa cylicyjskiego (a później z Eczmiadzynu) oraz zatwierdzany przez polskiego władcę. Prócz Lwowa, innymi istotnymi ośrodkami życia społeczności ormiańskiej były duże miasta kupieckie na Rusi i Mołdawii takie jak Łuck, Włodzimierz Wołyński, Kamieniec Podolski i Suczawa. Metropolia lwowska istniała nieprzerwanie aż do II wojny światowej, a od lat pięćdziesiątych zwierzchność nad katolikami obrządku ormiańskiego sprawują arcybiskupi warszawscy. M. G.-K.

Fotografia: najstarsza, średniowieczna część Katedry Ormiańskiej we Lwowie, widok współczesny, Wikimedia Commons, domena publiczna.