Prusacy w Krakowie

Wydarzenie to było konsekwencją aktu króla Fryderyka Wilhelma z 16 maja o przystąpieniu Prus do walki z Powstaniem Kościuszkowskim. Prusacy obsadzili wzgórze wawelskie, zamieniając je w twierdzę, i rozpoczęli rabunek królewskich apartamentów. Generał Leopold von Reuts — dowódca wojsk pruskich — za wiedzą i zgodą króla Prus nakazał w nocy z 3 na 4 października 1795 wyłamać zamki w drzwiach królewskiego skarbca. Polskie insygnia koronacyjne zostały wywiezione na Śląsk, a stamtąd do Berlina, gdzie stały się częścią skarbca Hohenzollernów. Pozostawały one w Berlinie do wybuchu wojny z Napoleonem w 1809 r., kiedy to król Fryderyk Wilhelm III nakazał ich zniszczenie. Dopiero w 1811 r. wywieziono je do Królewca i przetopiono, a kamienie szlachetne spieniężono. Uzyskane w ten sposób złoto i srebro zasiliło pruską mennicę, ratując deficyt w królewskim budżecie. Jeszcze podczas kongresu wiedeńskiego car Aleksander I jako król Polski upominał się o polski skarbiec, jednak klejnoty monarsze już wówczas nie istniały. Nieliczne fragmenty ocalałe z zagłady wawelskiego skarbca zostały odnalezione przez Tadeusza Czackiego i przekazane do kolekcji księżnej Izabelli Czartoryskiej w Puławach.

Ilustracja: Tadeusz Kościuszko na drzeworycie Josefa Grassiego z pierwszej połowy XIX w., Polona, CC-BY-NC.

PM