czas czytania:
Powstanie ZBOWiD
Związek Bojowników o Wolność i Demokrację (ZBoWid) został utworzony 2 września 1949 r. w następstwie wymuszonego przez władze komunistyczne zjednoczenia 11 dotychczas istniejących organizacji kombatanckich oraz zrzeszeń więźniów obozów hitlerowskich. Związek miał zrzeszać byłych żołnierzy z regularnych formacji wojskowych, organizacji zbrojnych walczących o niepodległość Polski (począwszy od 11 listopada 1918 r.), organizacji konspiracyjnych walczących w okresie II wojny światowej, więźniów obozów koncentracyjnych, żołnierzy Wojska Polskiego a także działaczy komunistycznych, robotniczych, funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej. Ponadto członkami mogli również zostać członkowie najbliższej rodziny (wdowy, sieroty) po zamordowanych lub poległych.
Wielu dawnych żołnierzy Armii Krajowej i innych antyradzieckich oddziałów zbrojnych nie zostało przyjętych do ZBoWiD, a był to jedyny sposób aby uzyskać prawa i przywileje kombatanckie. Na czele stał Kongres, Zarząd Główny i Rada Naczelna. Pierwszym prezesem Zarządu został Franciszek Jóźwiak, komendant główny Milicji, a później także wicepremier i członek Biura Politycznego KC PZPR. Jego następcą w 1964 r. mianowano Mieczysława Moczara, ministra spraw wewnętrznych. Wśród prezesów Rady Naczelnej byli Józef Cyrankiewicz, Piotr Jaroszewicz, Henryk Jabłoński. Do Związku należeli najbardziej eminentni notable PRL jak marszałek Michał Żymierski, Władysław Gomułka, Edward Gierek, marszałek Marian Spychalski, generał Wojciech Jaruzelski, generał Czesław Kiszczak.
Do zadań ZBoWiD należało przede wszystkim zatwierdzanie i weryfikacja uprawnień kombatanckich, udzielanie wsparcia materialnego, gromadzenie archiwów dotyczących walk niepodległościowych z okresu 1939-1956 oraz organizacja obchodów rocznicowych (wszystko w granicach przewidzianych przez władze). Po odzyskaniu niepodległości Związek zaprzestał działalności, a w 1990 r. przekształcił się w działający po dziś dzień Związek Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych, na którego czele stanął generał Józef Kamiński.
M. G.-K.
Ilustracja:odznaka pamiątkowa ZBOWiD z wizerunkiem Nike, Wikimedia Commons, CC BY-SA.
Wielu dawnych żołnierzy Armii Krajowej i innych antyradzieckich oddziałów zbrojnych nie zostało przyjętych do ZBoWiD, a był to jedyny sposób aby uzyskać prawa i przywileje kombatanckie. Na czele stał Kongres, Zarząd Główny i Rada Naczelna. Pierwszym prezesem Zarządu został Franciszek Jóźwiak, komendant główny Milicji, a później także wicepremier i członek Biura Politycznego KC PZPR. Jego następcą w 1964 r. mianowano Mieczysława Moczara, ministra spraw wewnętrznych. Wśród prezesów Rady Naczelnej byli Józef Cyrankiewicz, Piotr Jaroszewicz, Henryk Jabłoński. Do Związku należeli najbardziej eminentni notable PRL jak marszałek Michał Żymierski, Władysław Gomułka, Edward Gierek, marszałek Marian Spychalski, generał Wojciech Jaruzelski, generał Czesław Kiszczak.
Do zadań ZBoWiD należało przede wszystkim zatwierdzanie i weryfikacja uprawnień kombatanckich, udzielanie wsparcia materialnego, gromadzenie archiwów dotyczących walk niepodległościowych z okresu 1939-1956 oraz organizacja obchodów rocznicowych (wszystko w granicach przewidzianych przez władze). Po odzyskaniu niepodległości Związek zaprzestał działalności, a w 1990 r. przekształcił się w działający po dziś dzień Związek Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych, na którego czele stanął generał Józef Kamiński.
M. G.-K.
Ilustracja:odznaka pamiątkowa ZBOWiD z wizerunkiem Nike, Wikimedia Commons, CC BY-SA.