czas czytania:
Powstanie Polskiej Komisji Likwidacyjnej
Przed wybuchem I wojny światowej Austro-Węgry były dualistyczną monarchią konstytucyjną, którą zamieszkiwały liczne narodowości, w tym także Polacy. Głównym spoiwem tego środkowoeuropejskiego mocarstwa była rządząca dynastia Habsburgów, uosabiana przez wiekowego już władcę Franciszka Józefa. Wielka Wojna oraz śmierć monarchy wpłynęły jednak na ujawnienie się tendencji nacjonalistycznych oraz aktywizację ruchów niepodległościowych, które doprowadziły w konsekwencji do rozpadu Cesarstwa-Królestwa na szereg państw narodowych.
Od października do grudnia 1918 roku na obszarze kraju zapanował chaos, a w poszczególnych częściach niedawnego jeszcze imperium poczęły formować się zalążki narodowych rządów tymczasowych. Następca zmarłego Franciszka Józefa, Karol I, wydał manifest o utworzeniu luźnej federacji z poszczególnych części składowych monarchii, lecz było już za późno na jakąkolwiek reformę wewnętrzną. Niepodległość proklamowały Czechosłowacja (28 października) i Węgry (31 października), w następnym zaś roku do Rumunii przyłączyła się Transylwania, a ludność słowiańska Królestwa Chorwacji oraz Styrii i Krainy zapragnęła budować wspólną państwowość z Serbami. Na terenie zaboru austriackiego ośrodkiem tymczasowej polskiej władzy stała się utworzona w Krakowie 28 października 1918 roku Polska Komisja Likwidacyjna Galicji i Śląska Cieszyńskiego. Na jej czele stanął utożsamiany z ruchem ludowym Wincenty Witos. Funkcjonowanie Komisji popierały wszystkie liczące się stronnictwa polityczne. Do głównych zadań Komisji należały demontaż struktur polityczno-prawnych, które wcześniej łączyły Galicję z Austro-Węgrami, oraz utrzymanie porządku publicznego do chwili ogłoszenia niepodległości przez Polskę.Komisja, podobnie jak lwowski Tymczasowy Komitet Rządzący, 10 stycznia 1919 roku została zniesiona dekretem naczelnika państwa, Józefa Piłsudskiego, i zastąpiona przez Komisję Rządzącą dla Galicji, Śląska Cieszyńskiego, Spisza i Orawy.Paweł CichockiIlustracja: Wincenty Witos, Wikipedia, domena publiczna
Od października do grudnia 1918 roku na obszarze kraju zapanował chaos, a w poszczególnych częściach niedawnego jeszcze imperium poczęły formować się zalążki narodowych rządów tymczasowych. Następca zmarłego Franciszka Józefa, Karol I, wydał manifest o utworzeniu luźnej federacji z poszczególnych części składowych monarchii, lecz było już za późno na jakąkolwiek reformę wewnętrzną. Niepodległość proklamowały Czechosłowacja (28 października) i Węgry (31 października), w następnym zaś roku do Rumunii przyłączyła się Transylwania, a ludność słowiańska Królestwa Chorwacji oraz Styrii i Krainy zapragnęła budować wspólną państwowość z Serbami. Na terenie zaboru austriackiego ośrodkiem tymczasowej polskiej władzy stała się utworzona w Krakowie 28 października 1918 roku Polska Komisja Likwidacyjna Galicji i Śląska Cieszyńskiego. Na jej czele stanął utożsamiany z ruchem ludowym Wincenty Witos. Funkcjonowanie Komisji popierały wszystkie liczące się stronnictwa polityczne. Do głównych zadań Komisji należały demontaż struktur polityczno-prawnych, które wcześniej łączyły Galicję z Austro-Węgrami, oraz utrzymanie porządku publicznego do chwili ogłoszenia niepodległości przez Polskę.Komisja, podobnie jak lwowski Tymczasowy Komitet Rządzący, 10 stycznia 1919 roku została zniesiona dekretem naczelnika państwa, Józefa Piłsudskiego, i zastąpiona przez Komisję Rządzącą dla Galicji, Śląska Cieszyńskiego, Spisza i Orawy.Paweł CichockiIlustracja: Wincenty Witos, Wikipedia, domena publiczna