czas czytania:
Powstanie Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego (PRON)
Po wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce władze komunistyczne, z powodu oporu społecznego, potrzebowały dla swej propagandy silnego głosu różnych środowisk opiniotwórczych, akceptujących w pełni decyzję podjętą 13 grudnia 1981 r. przez gen. Wojciecha Jaruzelskiego. Odpowiedzią na zapotrzebowanie PZPR stał się utworzony 20 lipca 1982 r. Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego (PRON), który zajął miejsce skompromitowanego w oczach większości Polaków Frontu Jedności Narodu.
Nowy byt skupiał w sobie wszystkie partie zasiadające w Sejmie PRL (PZPR, ZSL, SD, PAX, Chrześcijańskie Stowarzyszenie Społeczne oraz Polski Związek Katolicko-Społeczny), związki zawodowe (OPZZ) oraz wiele istniejących wówczas stowarzyszeń i klubów, których szeregowi członkowie bardzo często nie byli informowani o tym, że organizacje, do których należą, popierają PRON. W deklaracji ideowej nowopowstałego ruchu można było przeczytać, że „nie ma dla Polski innej drogi niż socjalistyczny jej rozwój” i „nie ma pewniejszej gwarancji jej niepodległości niż sojusz ze Związkiem Radzieckim”.
17 grudnia 1982 r. funkcję przewodniczącego PRON objął Jan Dobraczyński – pisarz związany ze środowiskiem PAX. Głównym zadaniem deklarowanym przez kierownictwo organizacji stało się jednoczenie społeczeństwa w procesie wyprowadzania kraju z kryzysu. Na zewnątrz jednak, szczególnie wśród osób związanych z opozycją antykomunistyczną, PRON uchodził za organ fasadowy i w pełni zależny w swych działaniach od polityki prowadzonej przez kierownictwo PZPR.
Wedle statystyk PRON w połowie 1983 r. liczył ok. 500 tys. członków z 75 organizacji społecznych. Ostatecznie jednak ruch ten nie przeszedł próby czasu i zakończył swoją działalność 8 listopada 1989 r.; jego końcowa deklaracja mówi, że likwidacja organizacji nastąpiła „ze względu na osiągnięcie możliwości porozumiewania się na płaszczyźnie szerszej niż PRON”.
Ilustracja: Metamorfozy (rysunek z czasów stanu wojennego, autor: Maciej Miezian), Wikimedia commons, domena publiczna
17 grudnia 1982 r. funkcję przewodniczącego PRON objął Jan Dobraczyński – pisarz związany ze środowiskiem PAX. Głównym zadaniem deklarowanym przez kierownictwo organizacji stało się jednoczenie społeczeństwa w procesie wyprowadzania kraju z kryzysu. Na zewnątrz jednak, szczególnie wśród osób związanych z opozycją antykomunistyczną, PRON uchodził za organ fasadowy i w pełni zależny w swych działaniach od polityki prowadzonej przez kierownictwo PZPR.
Wedle statystyk PRON w połowie 1983 r. liczył ok. 500 tys. członków z 75 organizacji społecznych. Ostatecznie jednak ruch ten nie przeszedł próby czasu i zakończył swoją działalność 8 listopada 1989 r.; jego końcowa deklaracja mówi, że likwidacja organizacji nastąpiła „ze względu na osiągnięcie możliwości porozumiewania się na płaszczyźnie szerszej niż PRON”.
Paweł Cichocki
Ilustracja: Metamorfozy (rysunek z czasów stanu wojennego, autor: Maciej Miezian), Wikimedia commons, domena publiczna