czas czytania:
Konsekracja abp. Józefa Teodorowicza
Józef Teofil Teodorowicz urodził się 25 VII 1864 r. w Żywaczowie na Pokuciu w ormiańskiej rodzinie szlacheckiej. Po ukończeniu gimnazjum w Stanisławowie rozpoczął studia w Czerniowcach, podczas których przeżył kryzys wiary, zakończony wstąpieniem do seminarium duchownego we Lwowie. 2 I 1887 r. przyjął święcenia kapłańskie z rąk arcybiskupa ormiańskokatolickiego Izaaka Isakowicza. Został proboszczem w Brzeżanach i otrzymał tytuł kanonika gremialnego we Lwowie. Po śmierci Isakowicza w 1901 r. papież mianował go nowym arcybiskupem lwowskim obrządku ormiańskiego. 2 lutego 1902 odbyła się uroczysta konsekracja. Dokonał jej biskup krakowski Jan kardynał Puzyna w asyście arcybiskupów - łacińskiego Józefa Bilczewskiego i greckokatolickiego Andrzeja Szeptyckiego.
Od tej pory Teodorowicz rozpoczął ożywioną działalność społeczną i polityczną. W 1902 r. został po raz pierwszy wybrany do Sejmu Krajowego, a następnie cesarz powołał go do Izby Panów w Wiedniu. W 1905 r. wystąpił z obroną polskich dzieci z Wrześni.
W czasie I wojny światowej, łącząc siły z metropolitą obrządku łacińskiego Józefem Bilczewskim, zajmował się pomocą cierpiącym z powodu działań zbrojnych. W 1917 r. w wiedeńskim parlamencie przyznał, że celem Polaków w tej wojnie jest restytucja integralnej Polski. Jego oddanie sprawie narodowej było szeroko znane i doceniane. To on 10 II 1919 r. wygłosił płomienne kazanie w katedrze św. Jana w Warszawie z okazji otwarcia obrad Sejmu Ustawodawczego. Był również posłem na ten sejm oraz wiceprzewodniczącym Związku Ludowo-Narodowego. W 1920 r. udał się wraz z księciem biskupem krakowskim Adamem Sapiehą do Rzymu, by tam bronić polskiego Śląska. W 1922 r. wybrano go na senatora Stronnictwa Chrześcijańsko-Narodowego, rok później jednak na żądanie papieskie zrzekł się mandatu. W 1924 odznaczono go Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.
Teodorowicz był również zaangażowanym duszpasterzem. Dbał o nowe powołania kapłańskie i popierał odnowienie liturgii ormiańskiej w jej pierwotnym kształcie. W latach 1908-1930 nadzorował renowację katedry ormiańskiej we Lwowie. W 1937 r. uroczyście koronował obraz Matki Boskiej Łaskawej z kościoła parafialnego w Stanisławowie - najważniejszego sanktuarium maryjnego polskich Ormian. Arcybiskup zmarł 4 XII 1938 r. we Lwowie. Ogłoszono wówczas żałobę narodową. Pochowano go na Cmentarzu Obrońców Lwowa, skąd podczas okupacji sowieckiej musiano go przenieść do grobu prywatnego na pobliskim cmentarzu Łyczakowskim. 7 czerwca 2011 szczątki ks. arcybiskupa Józefa Teodorowicza zostały z powrotem przeniesione do grobu na Cmentarzu Orląt Lwowskich. Uroczystościom powtórnego pochówku przewodniczył ordynariusz wiernych obrządku ormiańskiego w Polsce, kardynał Kazimierz Nycz.
M. G.-K.
Fotografia: arcybiskup metropolita lwowski obrządku ormiańskiego Józef Teodorowicz ok. 1927-1937 r., Narodowe Archiwum Cyfrowe, CC-BY-NC.
Od tej pory Teodorowicz rozpoczął ożywioną działalność społeczną i polityczną. W 1902 r. został po raz pierwszy wybrany do Sejmu Krajowego, a następnie cesarz powołał go do Izby Panów w Wiedniu. W 1905 r. wystąpił z obroną polskich dzieci z Wrześni.
W czasie I wojny światowej, łącząc siły z metropolitą obrządku łacińskiego Józefem Bilczewskim, zajmował się pomocą cierpiącym z powodu działań zbrojnych. W 1917 r. w wiedeńskim parlamencie przyznał, że celem Polaków w tej wojnie jest restytucja integralnej Polski. Jego oddanie sprawie narodowej było szeroko znane i doceniane. To on 10 II 1919 r. wygłosił płomienne kazanie w katedrze św. Jana w Warszawie z okazji otwarcia obrad Sejmu Ustawodawczego. Był również posłem na ten sejm oraz wiceprzewodniczącym Związku Ludowo-Narodowego. W 1920 r. udał się wraz z księciem biskupem krakowskim Adamem Sapiehą do Rzymu, by tam bronić polskiego Śląska. W 1922 r. wybrano go na senatora Stronnictwa Chrześcijańsko-Narodowego, rok później jednak na żądanie papieskie zrzekł się mandatu. W 1924 odznaczono go Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.
Teodorowicz był również zaangażowanym duszpasterzem. Dbał o nowe powołania kapłańskie i popierał odnowienie liturgii ormiańskiej w jej pierwotnym kształcie. W latach 1908-1930 nadzorował renowację katedry ormiańskiej we Lwowie. W 1937 r. uroczyście koronował obraz Matki Boskiej Łaskawej z kościoła parafialnego w Stanisławowie - najważniejszego sanktuarium maryjnego polskich Ormian. Arcybiskup zmarł 4 XII 1938 r. we Lwowie. Ogłoszono wówczas żałobę narodową. Pochowano go na Cmentarzu Obrońców Lwowa, skąd podczas okupacji sowieckiej musiano go przenieść do grobu prywatnego na pobliskim cmentarzu Łyczakowskim. 7 czerwca 2011 szczątki ks. arcybiskupa Józefa Teodorowicza zostały z powrotem przeniesione do grobu na Cmentarzu Orląt Lwowskich. Uroczystościom powtórnego pochówku przewodniczył ordynariusz wiernych obrządku ormiańskiego w Polsce, kardynał Kazimierz Nycz.
M. G.-K.
Fotografia: arcybiskup metropolita lwowski obrządku ormiańskiego Józef Teodorowicz ok. 1927-1937 r., Narodowe Archiwum Cyfrowe, CC-BY-NC.