Bitwa pod Trojanowem - Muzeum Historii Polski w Warszawie SKIP_TO
Wizyta w muzeum Przejdź do sklepu
czas czytania:

Bitwa pod Trojanowem

Relacje polsko-litewskie w średniowieczu nie zawsze oparte były na współpracy. Na stulecie przed ślubem Jadwigi z Jagiełłą układały się wręcz wrogo. Wielkie Księstwo Litewskie od czasów Mendoga przeżywało charakterystyczny dla młodych organizmów państwowych okres wzmożonej ekspansji oraz najazdów na sąsiadów. Jednym z celów ataków Litwinów stawały się w coraz większym stopniu księstwa polskie, pogrążone w rozbiciu dzielnicowym. O najtragiczniejszym w skutkach najeździe Litwinów pod wodzą Witenesa na Łęczycę w 1294 roku tak pisał kronikarz krzyżacki Piotr z Dusburga:

…Witenes (…) z ośmiuset mężami wkroczył na polską ziemię i w dzień Zielonych Świąt, gdy w kościele łęczyckim kanonicy i altarzyści (…) prowadzili procesję, napadł na nich i zamordował w kościele czterystu chrześcijan, a tych prałatów, których chciał, uprowadził ze sobą. (…) Kościół wraz z sakramentami obrócił w zgliszcza. A całą ziemię okoliczną spustoszył, dokonał ogromnej rzezi w narodzie bożym i uprowadził do niewoli tak wielką liczbę ludzi, że po podziale na każdego Litwina przypadało po dwudziestu chrześcijan(tłumaczenie: Sławomir Wyszomirski).

Dość niejasną rolę w tym ataku odegrał książę mazowiecki Bolesław II, który miał wedle kronikarza krzyżackiego pośredniczyć w nietrwałym zawieszeniu broni, jednak w opinii wielu historyków po prostu zawarł układ z Litwinami, przepuszczając oddział Witenesa przez swoje księstwo. W obronie swojej ziemi stanął ówczesny książę łęczycki Kazimierz II, rodzony brat Władysława Łokietka. Zebrawszy około 1800 ludzi, usiłował zagrodzić drogę powracającym Litwinom pod Trojanowem niedaleko Sochaczewa. Bitwa, stoczona w tym miejscu 10 czerwca 1294 roku, zakończyła się całkowitą klęską Polaków i śmiercią księcia Kazimierza na polu bitwy. Wielu z uciekających rycerzy miało znaleźć wówczas śmierć w nurtach Bzury.

Bitwa pod Trojanowem była największą porażką, poniesioną przez Polskę w walce z Litwinami. Paradoksalnie, korzyść z tej katastrofy wyciągnął nie tyle Witenes, ile Władysław Łokietek, który – po przejęciu księstwa łęczyckiego po bezdzietnym bracie – mógł bardziej aktywnie włączyć się do trwającej walki o zjednoczenie Królestwa Polskiego.

A.F.

Ilustracja: Witenes, 1709, Wikipedia, Domena Publiczna.

09/08/16