Za nami wykład otwarty „Józef Piłsudski i artyści.
Od fascynacji do zawstydzenia”

Józef Piłsudski był inspiracją dla wielu artystów. Ich prace odzwierciedlały jego bohaterstwo od pierwszych dni legionowych walk, budując legendę zarówno Komendanta, jak i później Naczelnika Państwa i Marszałka. Jednak po zamachu stanu w 1926 roku niektórzy artyści zmienili swoje spojrzenie na Piłsudskiego. Oprócz fascynacji pojawiło się też uczucie zawstydzenia.
Wystawa czasowa Wielkie i Małe Historie stawia pytanie o naturę relacji między Marszałkiem a artystami. Punktem wyjścia będzie popiersie Piłsudskiego autorstwa Edwarda Wittiga, które można obejrzeć na wystawie w Muzeum Historii Polski do 24 marca 2024 roku.

Czyn legionowy zdobył szerokie uznanie wśród literatów i artystów. Młoda Polska dołączyła do Legionów i pokochała Józefa Piłsudskiego. Dla wielu był on symbolem niepodległości nawet po 1918 roku, czemu sprzyjała funkcja Naczelnika Państwa. Cieszył się również wsparciem pisarzy i artystów w swojej rywalizacji z nacjonalistyczną endecją, także w czasie zamachu majowego z 1926 roku i w latach następnych. Jednak kiedy Piłsudski zaczął rządzić jak dyktator, a nie demokrata, poczucie zawstydzenia stawało się coraz bardziej wyraźne, szczególnie po brutalnym stłumieniu opozycji w 1930 roku.

Wykład wygłosił prof. Tomasz Nałęcz, historyk specjalizujący się w historii politycznej pierwszej połowy XX wieku. Do jego najważniejszych prac należą Polska Organizacja Wojskowa 1914–1918, Józef Piłsudski w legendzie historycznej czy też Spór o kształt demokracji i parlamentaryzmu w Polsce w latach 1921–1926.