online

KONSPIRATORKI, ŻOŁNIERKI, OPIEKUNKI. Rola kobiet w Powstaniu
Styczniowym

żona czule żegna powstańca wyruszającego do walki, przypinając mu do rogatywki kokardę narodową

Wystawa internetowa przedstawia różne formy wsparcia powstania przez polskie kobiety. Patriotka, konspiratorka, organizatorka, żołnierka, opiekunka to ciche bohaterki Powstania Styczniowego. Ich udział w tym ruchu niepodległościowym był nie mniej istotny niż działania męskiej części społeczeństwa.

Najważniejsze informacje

01. Gdzie?

Google Arts & Culture

02. Kurator wystawy

Tekst i dobór fotografii: Sebastian Pawlina, Karolina Tabak

03. Ceny biletów

Wstęp wolny

powiększ

Portret kobiety w stroju z okresu żałoby narodowej

Żałoba narodowa

3 marca 1861 roku władze konspiracyjne wprowadziły tzw. żałobę narodową. Kobietom zalecano noszenie czarnych sukni z białymi elementami, mężczyznom czarne surduty. Nosząc żałobne barwy, kobiety wyrażały protest przeciwko represjom rosyjskim. Żałoba szybko ogarnęła cały obszar Polski. Czarne suknie z krynolinami miały często jeszcze jeden wymiar praktyczny – z łatwością można było w nich ukryć przemycaną bibułę czy broń.

Częścią żałoby narodowej było noszenie czarnej biżuterii. Należały do nich: krzyżyki, obrączki, broszki, klamry, wykonane z tanich materiałów, np. żelaza patynowanego na czarno (oksydowanego). Koraliki noszono w sposób przypominający pętlę.

Seweryna Duchińska (1816–1905)

Polska poetka, publicystka, tłumaczka. Od 1861 roku z jej inicjatywy kobiety zaczęły organizować się w tzw. „Piątki”. Każda kobieta powinna była przyprowadzić ze sobą do „Piątki” kolejnych pięć pań. „Piątki” składały się z kilku kobiet i organizowały wszelką pomoc dla powstańców, ich rodzin i sprawy powstańczej. Mieszkanie Duchińskiej było miejscem spotkań „Piątki”, gdzie zbierano także odzież i obuwie dla powstańców oraz organizowano narady powstańcze.