Najważniejsze miejsca władzy w państwie Piastów - Muzeum Historii Polski w Warszawie SKIP_TO
Wizyta w muzeum Przejdź do sklepu

Najważniejsze miejsca władzy
w państwie Piastów

czas czytania:
Płaskorzeźba kamienna z głowami sześciu mężczyzn.
Gniezno, Poznań, a może jeszcze inne miejsce? Oto najważniejsze wczesnośredniowieczne ośrodki władzy w państwie pierwszych Piastów.
powiększ
Otton III koronujący Bolesława Chrobrego, drzeworyt z dzieła „Chronica Polonorum” Macieja Miechowity (Śląska Biblioteka Cyfrowa)

Gniezno –
nie tylko o stolicy

Choć ustalona w toku badań archeologicznych chronologia sugeruje, że na terenie Wielkopolski funkcjonowały inne, starsze ośrodki, to właśnie Gniezno uchodzi za kolebkę monarchii wczesnopiastowskiej. Powszechnie uważa się, że to Gniezno było pierwszą stolicą Polski, choć tak naprawdę trudno rozstrzygnąć tę kwestię, a samo pojęcie „stołeczności” należy traktować raczej umownie.

Jeśli jednak szukać najważniejszego miejsca na mapie państwa Piastów, to za wskazaniem Gniezna przemawiają m.in. zapisy z regestu Dagome Iudex, gdzie wzmiankowane jest „państwo gnieźnieńskie” (civitas Schinesghe). Ponadto wiele wydarzeń kluczowych dla początków polskiej państwowości miało miejsce w Gnieźnie. Po pierwsze za sprawą Bolesława Chrobrego w katedrze na Wzgórzu Lecha złożono ciało biskupa Wojciecha-Adalberta, który zginął śmiercią męczeńską na terenie Prus podczas działalności misyjnej. Wykupienie przez polskiego władcę ciała misjonarza bardzo wzmocniło jego pozycję w chrześcijańskiej Europie, otworzyło także drogę do ufundowania w Gnieźnie pierwszej metropolii kościelnej w kraju.

Drugim kluczowym wydarzeniem był tzw. zjazd gnieźnieński, czyli pielgrzymka niemieckiego cesarza Ottona III do grobu św. Wojciecha. Oprócz wymiaru religijnego (pierwszy synod biskupi na terenie państwa piastowskiego), duże znaczenie miały konsekwencje polityczne, których symbolika (założenie cesarskiego diademu na głowę Chrobrego) oznaczała zgodę niemieckiego monarchy na koronację polskiego księcia.

Odwiedzając dziś Gniezno, warto wybrać się do bazyliki prymasowskiej na Wzgórzu Lecha, gdzie można podziwiać pochodzące z XII w. Drzwi Gnieźnieńskie – zabytek ilustrujący życiorys biskupa Wojciecha.
powiększ
Ruiny palatium i baptysterium na Ostrowie Lednickim (Wikimedia)

Ostrów Lednicki –
jedna z najstarszych świątyń chrześcijańskich

Ostrów Lednicki to wyspa licznie odwiedzana przez turystów, chcących zgłębić historię początków państwa Piastów. Zachowały się tam bowiem relikty architektury o funkcji pałacowo-sakralnej. Pod względem rozwoju i chronologii miejsce to ma podobną historię do grodu poznańskiego. Jego geneza poprzedza bowiem czasy Mieszka I, a dynamiczny rozwój przypadł na czasy panowania piastowskiego władcy.

W wyniku badań archeologicznych na Ostrowie Lednickim rozpoznano palatium, pełniące dla władcy funkcje reprezentacyjno-mieszkalne, przy rezydencji prawdopodobnie znajdowało się baptysterium. Warto odnotować także jednonawowy kościół i zapełniającą dawniej gród zabudowę mieszkalną i gospodarczą, a także trzy drewniane mosty łączące wyspę ze stałym lądem. Tak duża liczba przepraw może wynikać z kwestii bezpieczeństwa lub chęci ułatwienia znacznego przepływu ludzi – oba warianty wskazują na duże znaczenie Ostrowa Lednickiego na wczesnośredniowiecznej mapie państwa Piastów. Część badaczy jest zdania, że właśnie na Ostrowie Lednickim Mieszko I przyjął Chrzest.

Relikty wspomnianych zabudowań można oglądać w miejscu ich oryginalnej budowy, odwiedzając Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy.
1/4

PowiązaneMateriały