Kalendarium powstania w getcie warszawskim
czas czytania:
Kalendarium powstania w getcie warszawskim 1943
19 kwietnia – wybuch powstania, ostrzelane oddziały niemieckie wycofują się na kilka godzin. AK podejmuje nieudaną próbę wysadzenia muru getta, Stroop przejmuje dowództwo i reorganizuje siły niemieckie. Początek trzydniowych zmagań o umocnione budynki na placu Muranowskim, najcięższej bitwy powstania.
23 kwietnia – rozlepiono na murach poza gettem odezwę Delegatury Rządu na Kraj do mieszkańców Warszawy: „Toczy się walka o Waszą i naszą wolność. O Wasz i nasz – ludzki, społeczny i narodowy – honor i godność. Pomścimy zbrodnie Oświęcimia, Treblinek, Bełżca, Majdanka. Niech żyje braterstwo broni i krwi walczącej Polski!”.
25 kwietnia – Czesław Miłosz pisze wiersz „Campo di Fiori” na temat wielu przejawów obojętności warszawiaków wobec pacyfikacji getta, porównując ją z egzekucją spalonego na stosie Giordano Bruno.
5 maja – premier rządu RP na uchodźstwie, Władysław Sikorski, w audycji radiowej BBC zaapelował do Polaków o pomoc bojownikom getta.
8 maja – odkrycie i otoczenie przez Niemców bunkra sztabu ŻOB-u na ul. Miłej 18 w Warszawie, w którym zginął śmiercią samobójczą przywódca powstania Mordechaj Anielewicz wraz z żoną i prawie setką innych bojowników (tylko nielicznym udało się uciec).
10 maja – ucieczka kanałami burzowymi na ul. Prostą, a następnie do Puszczy Kampinoskiej i do lasu pod Łomiankami ok. 40 z ostatnich bojowników ŻOB-u, wśród nich Marka Edelmana (część z nich zabłądziła w kanałach i została później zabita przez Niemców).
13 maja – w imię protestu przeciwko obojętności świata na te wydarzenia i solidarności z ginącymi powstańcami popełnił samobójstwo w Londynie polityk Bundu Szmul Zygielbojm.
16 maja – Jürgen Stroop nakazał wysadzenie Wielkiej Synagogi na ul. Tłomackie (wtedy też napisał w raporcie: „Była żydowska dzielnica mieszkaniowa przestała istnieć!”). Z tą datą wiąże się ostateczny koniec powstania i zarazem oficjalne zakończenie akcji likwidacji getta i zdecydowanej większości jego mieszkańców. Ocaleli głównie ci, którym udało się na różne sposoby wydostać lub przetrwać za murami (w pozostałych kryjówkach, ruinach i kanałach getta małe grupy Żydów i pojedyncze osoby ukrywały się wciąż w niektórych przypadkach nawet przez wiele miesięcy).
23 kwietnia – rozlepiono na murach poza gettem odezwę Delegatury Rządu na Kraj do mieszkańców Warszawy: „Toczy się walka o Waszą i naszą wolność. O Wasz i nasz – ludzki, społeczny i narodowy – honor i godność. Pomścimy zbrodnie Oświęcimia, Treblinek, Bełżca, Majdanka. Niech żyje braterstwo broni i krwi walczącej Polski!”.
25 kwietnia – Czesław Miłosz pisze wiersz „Campo di Fiori” na temat wielu przejawów obojętności warszawiaków wobec pacyfikacji getta, porównując ją z egzekucją spalonego na stosie Giordano Bruno.
5 maja – premier rządu RP na uchodźstwie, Władysław Sikorski, w audycji radiowej BBC zaapelował do Polaków o pomoc bojownikom getta.
8 maja – odkrycie i otoczenie przez Niemców bunkra sztabu ŻOB-u na ul. Miłej 18 w Warszawie, w którym zginął śmiercią samobójczą przywódca powstania Mordechaj Anielewicz wraz z żoną i prawie setką innych bojowników (tylko nielicznym udało się uciec).
10 maja – ucieczka kanałami burzowymi na ul. Prostą, a następnie do Puszczy Kampinoskiej i do lasu pod Łomiankami ok. 40 z ostatnich bojowników ŻOB-u, wśród nich Marka Edelmana (część z nich zabłądziła w kanałach i została później zabita przez Niemców).
13 maja – w imię protestu przeciwko obojętności świata na te wydarzenia i solidarności z ginącymi powstańcami popełnił samobójstwo w Londynie polityk Bundu Szmul Zygielbojm.
16 maja – Jürgen Stroop nakazał wysadzenie Wielkiej Synagogi na ul. Tłomackie (wtedy też napisał w raporcie: „Była żydowska dzielnica mieszkaniowa przestała istnieć!”). Z tą datą wiąże się ostateczny koniec powstania i zarazem oficjalne zakończenie akcji likwidacji getta i zdecydowanej większości jego mieszkańców. Ocaleli głównie ci, którym udało się na różne sposoby wydostać lub przetrwać za murami (w pozostałych kryjówkach, ruinach i kanałach getta małe grupy Żydów i pojedyncze osoby ukrywały się wciąż w niektórych przypadkach nawet przez wiele miesięcy).
