Urodził się Stanisław Vincenz

Stanisław Vincenz (właściwie de Vincenz) urodził się 30 listopada 1888 r. w Słobodzie Rungurskiej koło Kołomyi, w rodzinie ziemiańskiej. Jego ojciec pochodził z rodziny francuskich emigrantów z okresu rewolucji francuskiej, matka (z domu Przybyłowska) należała do starego, kresowego rodu szlacheckiego. Dzieciństwo spędzał przede wszystkim w majątku rodzinnym matki, w Krzyworówni na Pokuciu, gdzie stykał się na co dzień z językiem i kulturą Hucułów. Uczył się w Kołomyi i Stryju, gdzie nawiązał wiele znajomości, m.in. z Kazimierzem Wierzyńskim oraz Wilamem Horzycą. W okresie gimnazjalnym zainteresował się Homerem. Studia odbył w Lwowie, a następnie w Wiedniu, gdzie uczęszczał na wykłady z prawa, biologii, sanskrytu, psychologii i filozofii. Nauczył się wówczas języka rosyjskiego i zaczął przekładać dzieła Dostojewskiego. W stolicy Austrii otrzymał również doktorat z filozofii.

W latach 1914-1918 walczył w armii habsburskiej na Rusi Halickiej, a potem na froncie włoskim. Po zakończeniu wojny wstąpił do tworzącego się wojska polskiego - brał udział w wyprawie kijowskiej w 1920 r. Po 1922 r., po przejściu do rezerwy, został działaczem PSL Wyzwolenie, gdzie starał się przekonać kolegów do współpracy z Ukraińcami. W 1936 r. wydał pierwszy tom swojej słynnej trylogii Na wysokiej połoninie.

We wrześniu 1939 r. wyemigrował na Węgry, gdzie spędził czas wojny, pomagając wielu Żydom. Po wojnie mieszkał przez pewien czas w Niemczech, a potem przeniósł się do Francji,a w końcu do Szwajcarii, gdzie nawiązał kontakt z paryską "Kulturą". Resztę życia poświęcił pisarstwu. Był niezwykle szanowany w polskim środowisku intelektualistów emigracyjnych, nie tylko jako prozaik i eseista, lecz także jako wybitny znawca kultury starożytnej, zwłaszcza Homera. Zmarł 28 stycznia 1971 r. w Lozannie.

M. G.-K.

Fotografia: Irena i Stanisław Vincenzowie w 1934 r., archiwum rodzinne , CC-BY-NC.