Historyk, publicysta, sowietolog, profesor zwyczajny Uniwersytetu Jagiellońskiego, kierownik pracowni Historii Europy Wschodniej i Studiów nad Imperiami XIX i XX wieku w Instytucie Historii PAN, redaktor naczelny „Kwartalnika Historycznego”, wcześniej (od 1991 roku) – „Arki” oraz dwumiesięcznika „Arcana”. Wykładał historię Polski i Rosji na uniwersytetach amerykańskich (m.in. Columbia, Harvard, Rice), angielskich (Cambridge, UCL), kanadyjskich, jak również m.in. w Brnie, Tokio, Dublinie. Od 1980 roku zaangażowany w działalność publicystyczną w ramach drugiego obiegu. W stanie wojennym współorganizator tzw. Wolnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, prowadzącego wykłady dla grup robotniczych; współpracownik Chrześcijańskiego Uniwersytetu Robotniczego w Nowej Hucie. Autor ponad trzydziestu książek o historii Polski i Europy Wschodniej (w łącznym nakładzie ponad 300 tys. egzemplarzy), m.in. takich pozycji jak wielotomowe Dzieje Polski, Pierwsza zdrada Zachodu: zapomniany appeasement 1920, Polska i trzy Rosje. Studium polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego, Historia nie dla idiotów, Metamorfozy imperium rosyjskiego: 1721-1921. Kawaler Orderu Orła Białego.