---

Poznań 56, 1996, 106’ – reż. Filip Bajon, Scenariusz: Filip Bajon, Andrzej Górny, Zdjęcia: Łukasz Kośmicki. Obsada: Michał Żebrowski, Tadeusz Szymków, Mateusz Hornung, Agata Kulesza, Janusz Gajos, Daniel Olbrychski.
Nagroda Specjalna Jury oraz  nagrody za zdjęcia, scenografię, kostiumy, dźwięk i rolę dziecięcą na Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni w 1996.

Głównymi bohaterami Poznania '56 są dwaj chłopcy w wieku 10 - 12 lat. To z ich perspektywy widz śledzi przebieg robotniczych protestów pamiętnego czerwca 1956 roku w Poznaniu: strajk i demonstracje, uliczne strzelaniny, czołgi na ulicach,  zdobycie przez tłum siedziby miejskiego Urzędu Bezpieczeństwa, samosądy na funkcjonariuszach tajnej policji.
Filip Bajon jako dziewięcioletni chłopiec był świadkiem rozruchów poznańskich i  budując swą filmową opowieść odwołał się do własnej pamięci. W jego filmie nie ma linearnej akcji, a poszczególne sceny zamiast  przyczynowo-skutkowego ciągu tworzą chaotyczną mozaikę  gwałtownego „dziania się”. Rewolucyjny mechanizm napędza się samoistnie, unosząc kolejnych bohaterów, zaskoczonych tym, co sami sprowokowali, a filmowy widz poddaje się chaotycznej logice wydarzeń, jak gdyby sam w nich uczestniczył. Ten sposób opowiadania, programowo „anty-historyczny” gładko wpisywał się w tendencję połowy lat 90. w Polsce, kiedy „narodową martyrologię” uważano powszechnie za coś kompromitującego.

Filip Bajon (1947) Reżyser filmowy i teatralny, pisarz, scenarzysta. Ukończył prawo na uniwersytecie w Poznaniu. Debiutował w 1977 wyróżnioną na festiwalu w San Sebastian Arią dla atlety ze wspaniałą kreacją Krzysztofa Majchrzaka. Szef Studia Filmowego "Dom". Członek zarządu SFP. Wykładowca na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz w PWSFTviT w Łodzi. Od roku 2008 dziekan Wydziału Reżyserii PWSFTviT.

Dokumenty:

Fabryka, (The Factory) 1970, 17 min., reż. Krzysztof Kieślowski, Zdjęcia: Stanisław Niedbalski. Nagrody: 1971 - Krakowski Festiwal Filmów Krótkometrażowych -Nagroda "Głosu Robotniczego" dla filmu najbardziej zaangażowanego we współczesną tematykę społeczną.
Relacja z narad produkcyjnych w ursuskiej fabryce traktorów skontrastowana z realiami panujących tu warunków pracy przedstawia rzeczywisty obraz funkcjonowania przedsiębiorstwa w realiach gospodarki socjalistycznej, daleki od oficjalnej propagandy sukcesu.

Szpital, (The Hospital) 1976, 20 min. Realizacja: Krzysztof Kieślowski Zdjęcia: Jacek Petrycki . Nagrody 1977 - Krzysztof Kieślowski Syrenka Warszawska (Nagroda Klubu Krytyki Filmowej SDP) przyznana podczas Ogólnopolskiego Festiwalu Filmów Krótkometrażowych w Krakowie 1977 - Krzysztof Kieślowski: FFK Kraków – Grand Prix "Złoty Smok".
Kamera filmowa towarzyszy zespołowi lekarzy I Oddziału Chirurgii Urazowej szpitala przy ulicy Barskiej w Warszawie. W efekcie oglądamy niezwykłą relację z 31-godzinnego dyżuru, ukazującą szpitalną rzeczywistość socjalistycznej Polski lat 70. Personel medyczny zmaga się z wieloma problemami. Nie działają kontakty elektryczne, brakuje środków opatrunkowych, specjalistycznego sprzętu, a także zwykłych narzędzi chirurgicznych, które trzeba zastępować prymitywnymi urządzeniami. Lekarze pracują w wyjątkowo ciężkich warunkach, są przemęczeni, mają za sobą wielogodzinne dyżury, a jednak z dużą cierpliwością i wyrozumiałością traktują wszystkich pacjentów, okazują im życzliwość i wsparcie.

Dworzec, (The Railway Station) 1980, 14 min. Realizacja: Krzysztof Kieślowski, Zdjęcia: Witold Stok.
Warszawski Dworzec Centralny – sztandarowa inwestycja lat 70. oglądana przekornym okiem dokumentalisty. Nowoczesny system telewizyjnego monitoringu peronów i korytarzy dworca przywodzi na myśl metody kontroli społeczeństwa typowe dla ustroju totalitarnego.

Urząd, (The Office) 1966, 6 min. Etiuda dokumentalna, Scen. i realizacja: Krzysztof Kieślowski. Zdj. Lechosław Trzęsowski. Nagrody: nagroda DKF na Festiwalu Etiud PWSTiF w Warszawie w 1967.
Film nakręcony ukrytą kamerą przy okienku Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Satyra na biurokrację i urzędniczą bezduszność. Oryginalny dźwięk pełni funkcję dramatyczną na równi z obrazem filmowym.


Krótki dzień pracy, (A Short Working Day) 1981, 73’ – Reżyseria: Krzysztof Kieślowski, Scenariusz: Hanna Krall, Krzysztof Kieślowski, Zdjęcia: Krzysztof Pakulski, Muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz. Obsada: Wacław Ulewicz, Lech Grzmociński, Tadeusz Bartosik, Elżbieta Kijowska, Marek Kępiński, Paweł Nowisz.
Premiera filmu odbyła się 27.06. 1996.

Film opowiada o protestach robotniczych w Radomiu z czerwca 1976 roku z punktu widzenia lokalnego dygnitarza komunistycznego, łącząc w sobie archiwalne materiały dokumentalne z fabularyzowaną rekonstrukcją zdarzeń. 25 czerwca 1976, nazajutrz po przemówieniu premiera, w którym zapowiedział on podwyżkę cen mięsa i jego przetworów średnio o 69 procent rozpoczęły się niepokoje w radomskich zakładach metalowych. Najpierw ludzie wyszli na dziedziniec, potem przed bramę fabryki. Wkrótce ruszyli w kierunku gmachu komitetu wojewódzkiego partii. Obserwujemy rozterki partyjnego dygnitarza, który chcąc uspokoić wzburzonych robotników rozpoczyna konsultacje z centralą w Warszawie i negocjacje z demonstrantami. Sytuacja zaczyna się jednak wymykać spod kontroli. Wzburzony tłum szaleje na ulicach. Do akcji wkracza milicja brutalnie rozpędzając demonstrację i dokonując aresztowań. Zaczyna się bicie zatrzymanych.
Historia wydarzeń radomskich ma ogromne znaczenie w zrozumieniu powstania fenomenu „Solidarności”, bo w ich następstwie powstała opozycja demokratyczna, niezależny obieg wydawniczy, zaczęły się tworzyć zalążki niezależnych związków zawodowych.

Krzysztof Kieślowski (1941-1996). Wybitny reżyser filmowy i scenarzysta. Studiował w łódzkiej szkole filmowej w latach 1964-68. Od 1969 do 1983 pracował w warszawskiej Wytwórni Filmów Dokumentalnych. Od 1974 był członkiem Zespołu Filmowego „TOR”, gdzie debiutował telewizyjnym filmem Personel (1975), a rok później - pełnometrażowym filmem kinowym Blizna. Wykładowca reżyserii i scenariopisarstwa na uczelniach filmowych w Polsce, Niemczech, Finlandii i Szwajcarii. Laureat wielu nagród, m. in., Europejskiej Nagrody Filmowej Felix dla najlepszego filmu roku1989 za Krótki film o zabijaniu,  Nagrody Jury Ekumenicznego Cannes za Podwójne życie Weroniki w 1991; Złotego Lwa MFF w Wenecji za Trzy kolory: Niebieski w 1993, Srebrnego Niedźwiedzia MFF w Berlinie za Trzy kolory: Biały; nominacji do Oscara za scenariusz (wspólnie z Krzysztofem Piesiewiczem) i reżyserię Trzech kolorów: Czerwonego w 1994.

---

Człowiek z marmuru (The Man of Marble),  1976, 153’- reż. Andrzej Wajda, scen. Aleksander Ścibor-Rylski, zdj. Edward Kłosiński, obsada: Jerzy Radziwiłłowicz, Krystyna Janda, Michał Tarkowski, Piotr Cieślak.
Nagrody: 1977 - Gdynia Festiwal Polskich Filmów Fabularnych – nagroda dziennikarzy; 1978 –  MFF w Cannes  – nagroda FIPRESCI.

Rok 1976, Agnieszka, młodziutka i piekielnie ambitna pani reżyser postanawia zrobić film o stalinowskim przodowniku pracy, murarzu Mateuszu Birkucie, który w 1952 roku podczas budowy Nowej Huty w ciągu jednej zmiany, wraz z pięcioosobowym zespołem układał 30 tysięcy cegieł. Podczas poszukiwań archiwalnych i dokumentacji odkrywa ludzki dramat kryjący się za propagandową fasadą. Okazuje się, że Birkut z pupila władzy stał się jej krytykiem, popadł w niełaskę, trafił do więzienia. Jej szef w telewizji zabrania kontynuacji poszukiwań i odbiera jej film. Mimo to Agnieszka nie poddaje się. Odnajduje syna Birkuta, Maćka...
Jeden z najwybitniejszych polskich filmów, w którym po raz pierwszy dochodzi do rozrachunku ze stalinowskim okresem „błędów i wypaczeń”. Antysystemowy ładunek zawarty w tym utworze, w pewnym sensie proroczo zapowiadał powstanie „Solidarności”. Legendarna rola Krystyny Jandy otwierająca jej wielką aktorską karierę.


Człowiek z żelaza, (The Man of Iron),  1981, 147’ – Andrzej Wajda, Scenariusz: Aleksander Ścibor-Rylski, Zdjęcia: Edward Kłosiński. Obsada: Jerzy Radziwiłowicz, Krystyna Janda, Marian Opania, Bogusław Linda, oraz… Lech Wałęsa (występuje w roli samego siebie).
Nagrody: 1981 - MFF Cannes – Złota Palma i nagroda Jury Ekumenicznego dla Andrzeja Wajdy, 1981 - FPFF w Gdyni: nagroda "Solidarności", 1982 - nominacja do Nagrody Amerykańskiej Akademii Sztuki Filmowej w kategorii: film obcojęzyczny.

Fabuła filmu jest kontynuacją losów rodziny Birkutów. Syn Mateusza Birkuta, Maciek Tomczyk, jest robotnikiem w stoczni gdańskiej. Jest także aktywnym działaczem komitetu strajkowego. Dziennikarz radiowy Winkel otrzymuje polecenie zrealizowania reportażu kompromitującego Tomczyka. Aby uzyskać przepustkę na teren stoczni, Winkel odwiedza rodzinę działaczki związkowej Wiesławy Hulewicz. Dowiaduje się o małżeństwie Agnieszki, która w roku 1976 robiła film o Birkucie, z Maćkiem Tomczykiem. Teraz Agnieszka osadzona jest w areszcie za popieranie strajku. Dzięki znajomościom w milicji Winkel uzyskuje widzenie z nią. Dziewczyna opowiada dziennikarzowi historię swej znajomości i małżeństwa z Birkutem.
Aleksander Ścibor-Rylski autor scenariusza przebywał w czasie strajków sierpniowych 1980 roku za granicą. Scenariusz Człowieka z żelaza napisał w ciągu sześciu dni na podstawie dokumentów, relacji świadków, zapisów magnetofonowych. Tak objaśniał tytuł filmu: "Birkut przyjechał ze wsi na budowę Nowej Huty twardy i takim pozostał. Narasta w nim świadomość, ale jako charakter pozostaje monolitem od początku do końca. Jego syn najpierw prezentuje się jako młody człowiek, dość nieufny i zamknięty w sobie. Jest dopiero takim kawałkiem żelaza, który trzeba wykuć. I wykuwa go życie - śmierć ojca, rok 1976, działalność w wolnych związkach zawodowych i wreszcie sam strajk".

Andrzej Wajda (1926) – Klasyk polskiego kina, reżyser filmowy i teatralny, scenograf i malarz. Współtwórca polskiej szkoły filmowej, którą zapoczątkował filmem Kanał (Nagroda Specjalna Jury na festiwalu w Cannes w 1957 r.) oraz kina politycznego, zdecydowanie opowiadającego się za ustrojowymi przemianami w Polsce. Członek francuskiej Akademii Sztuk Pięknych oraz kawaler francuskiej Legii Honorowej. Jego filmy były trzykrotnie nominowane do Oscara (Panny z Wilka, Ziemia obiecana, Człowiek z żelaza). Otrzymał Złotą Palmę MFF w Cannes (Człowiek z żelaza), Srebrną Muszlę w San Sebastian (Wesele), francuskiego Cezara (Danton). Jest laureatem licznych nagród za całokształt twórczości: Cezara (1982), Felixa  (1990), weneckiego Złotego Lwa (1998) i Oscara (2000). Po 1989 roku powrócił w filmach do jednego z ważniejszych nurtów swojej twórczości – autorskiej ekranizacji polskiej literatury.


Robotnicy ’80, (Workers 1980) 1980, 94’ - Michał Bukojemski, Andrzej Chodakowski, Katarzyna Maciejko, Halina Paszkowska, Jacek Petrycki, Witold Popkiewicz, Maryla Szymańska, Joanna Wojtulewicz, Krystyna Tunicka-Palluth, Waldemar Tymoszuk, Andrzej Zajączkowski.
Dokument zrealizowany podczas strajków w stoczni im. Lenina w Gdańsku w sierpniu 1980 przez grupę dokumentalistów z Wytwórni Filmów Dokumentalnych w Warszawie. Robotnicy ‘80 to relacja z przebiegu akcji strajkowej i negocjacji Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego z przedstawicielami Komisji Rządowej. Mikrofon i kamera na sali obrad pozwoliły zarejestrować najbardziej dramatyczne chwile wydarzeń, lecz również pokazać nową jakość, którą reprezentuje w negocjacjach strona robotnicza. Władze komunistyczne nie dopuściły filmu do dystrybucji, wykupując wszystkie seanse filmowe z góry. Film był więc pokazywany przy pustych salach, a zamiast tytułu, w programie kin zamieszczano informację: „wszystkie seanse zarezerwowane”.


Strajk (Strajk. Die Heldin von Danzig), Produkcja: Polska, Niemcy, 2006, 104’ – Reżyseria: Volker Schlöndorff, Scenariusz: Andreas Pfluger, Sylke Rene Meyer, Maciej Karpiński (wersja polska). Zdjęcia: Andreas Hofer, Muzyka: Jean Michel Jarre. Obsada: Katharina Thalbach, Andrzej Chyra, Dominique Horwitz, Andrzej Grabowski.
Nagrody 2008 - Orzeł, Polska Nagroda Filmowa (nominacja) w kategorii: najlepsza scenografia i najlepsze kostiumy.
Historyczna panorama robotniczego środowiska Stoczni Gdańskiej im. Lenina od lat 50. do czasów „Solidarności” opowiedziana poprzez biografię gdańskiej robotnicy – obdarzonej przywódczą charyzmą spawaczki i suwnicowej o buntowniczym charakterze, która nigdy nie potrafiła i nie chciała milczeć, gdy widziała że komuś dzieje się krzywda. Z dużym obiektywizmem i starannością przedstawiona historia krwawego stłumienia protestów robotniczych w Gdańsku w 1970 roku, a także powstawania Wolnych Związków Zawodowych i „Solidarności”.
Poruszająca opowieść o prostej kobiecie, która z entuzjastycznej „przodownicy pracy” pod wpływem krytycznej obserwacji rzeczywistości staje się liderką robotniczej opozycji. Scenariusz wzorowany na autentycznej postaci, Annie Walentynowicz, działaczce nielegalnych związków zawodowych na Wybrzeżu w latach 70. i legendarnej przywódczyni strajków sierpniowych w 1980.

Volker Schlöndorff  (1939) – niemiecki reżyser filmowy. Studiował w paryskim Institut des Hautes Etudes Cinematographique. Zaczynał jako asystent Louisa Malle’a i Alaina Resnais. W filmach przeciwstawia humanizm i wrażliwość moralną jednostki tradycji niemieckiego rygoru i presji autorytetów,  m. in. w Niepokojach wychowanka Törlessa (1966) według Roberta Musila, oraz Utraconej czci Katarzyny Blum (1975) według Heinricha Bölla. Przełomem w jego biografii artystycznej była ekranizacja powieści Güntera Grassa Die Blechtrommel (Blaszany Bębenek) za którą otrzymał Złotą Palmę w Cannes (1979) oraz Oscara. Po tym sukcesie przeniósł się na stałe do USA, aby powrócić do Europy po upadku muru berlińskiego w 1989 roku. W latach 1992-97 był dyrektorem studia filmowego Babelsberg. Od 2001 jako profesor wykłada wiedzę filmową w European Graduate School w Saas-Fee. Jest również docentem berlińskiej Deutsche Film- und Fernsehakademie.



Śmierć jak kromka chleba, (Death as a Slice of Bread) 1994, 116’ – Scenariusz i reżyseria: Kazimierz Kutz, Zdjęcia: Wiesław Zdort,  Muzyka: Wojciech Kilar Obsada: Janusz Gajos, Jerzy Trela, Jerzy Radziwiłowicz, Mariusz Benoit, Teresa Budzisz-Krzyżanowska, Anna Dymna, Nagrody 1994 - Grand Prix "Złote Grono" na Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie dla Kazimierza Kutza; 1994 - FPFF Gdynia – Wyróżnienie Specjalne Jury oraz nagroda Prezydenta Gdyni dla Kazimierza Kutza; 1994 - Syrenka Warszawska, nagroda Klubu Krytyki Filmowej SDP dla Kazimierza Kutza.

Filmowy zapis pacyfikacji kopalni „Wujek" – najtragiczniejszego epizodu stanu wojennego. Katowice, noc z 12 na 13 grudnia 1981 roku. Jednostki wojskowe zajmują strategiczne punkty miasta. Za kilka godzin generał Jaruzelski ogłosi wprowadzenie stanu wojennego. Służba bezpieczeństwa aresztuje lokalnych liderów robotniczych, wśród nich szefa Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność”  w kopalni "Wujek". Dowiadują się o tym górnicy. Początkowo zaskoczeni, wkrótce reagują spontanicznym protestem. 14 grudnia w zakładzie wybucha strajk. Robotnicy domagają się zniesienia stanu wojennego i uwolnienia przewodniczącego „Solidarności”. Negocjacje z władzami kończą się fiaskiem. Wojsko i milicja przygotowują szturm na kopalnię.
Film Kazimierza Kutza jest elegijnym hołdem dla samotnej grupy górników, którzy w grudniu 1981 nie dali się zastraszyć policyjno-wojskowej machinie i podjęli walkę do końca. Strajk w kopalni „Wujek” kosztował kilkanaście ofiar śmiertelnych, bowiem oddziały milicji szturmujące kopalnię użyły ostrej amunicji. Dopiero teraz, po dwudziestu latach demokratycznej Polski udało się osądzić tych, którzy strzelali, nie  ukarano jednak tych, którzy wydawali im rozkazy.

Kazimierz Kutz (1929),  Reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta. Absolwent Wydziału Reżyserii łódzkiej szkoły filmowej (1954). Asystent Andrzeja Wajdy przy filmach Pokolenie (1954) i Kanał (1956). Współtwórca „polskiej szkoły filmowej (Krzyż Walecznych, 1958). Autor wybitnej „trylogii śląskiej”: Sól ziemi czarnej (1969), Perła w koronie (1971), Paciorki jednego różańca (1979). W latach 1972-78 kierownik artystyczny Zespołu Filmowego „Silesia”. Od 1979 do 1982 wykładowca na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego. Laureat nagród państwowych oraz wielu nagród za wybitne osiągnięcia w dziedzinie filmu i teatru. Od 1997 Senator Rzeczypospolitej Polskiej.

---

Zabić księdza (To Kill a Priest), 1988, 115 min. Produkcja: Francja, USA, Reżyseria: Agnieszka Holland, Scenariusz: Agnieszka Holland, Jean-Yves Pitoun Zdjęcia: Adam Holender, Muzyka: Georges Delerue. Obsada: Christopher Lambert, Ed Harris, Joss Ackland, David Suchet, Tim Roth.

Stefan, oficer Służby Bezpieczeństwa rozpracowuje operacyjnie Alka, młodego księdza znanego ze swych antykomunistycznych kazań. Dzięki podrzuceniu nielegalnych publikacji i radiostacji do mieszkania Alka ksiądz zostaje aresztowany, ale po interwencji Episkopatu wychodzi na wolność. Powrót Alka do parafii staje się okazją do polityczno-religijnej manifestacji. Popularność księdza wśród wiernych rośnie i staje się coraz bardziej niewygodna dla władz. Dowiedziawszy się o planowanym wyjeździe Alka na spotkanie z seminarzystami Stefan postanawia wykorzystać ten moment do likwidacji duchownego. W drodze powrotnej do Warszawy samochód wiozący Alka zostaje zatrzymany w ustronnym miejscu przez Stefana i jego dwóch kolegów…
W czasie stanu wojennego w tajemniczych okolicznościach zginęło kilkunastu księży zaangażowanych w działalność opozycyjną. Najgłośniejszym morderstwem było zabójstwo księdza Jerzego Popiełuszki w 1984, jedyne w którym schwytano i osądzono bezpośrednich sprawców, funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa. Zrealizowany we Francji Zabić księdza to film inspirowany morderstwem na Popiełuszce, ale nie będący fabularyzowaną rekonstrukcją autentycznych wydarzeń. Agnieszka Holland starała się zrozumieć psychologię zabójcy i ofiary, a także zarysować - poprzez te dwie wyraziste postaci - głęboki konflikt polityczny, który w latach stanu wojennego podzielił władzę i polskie społeczeństwo.

Agnieszka Holland (1948) Reżyser filmowa i teatralna, scenarzystka, tłumaczka. Absolwentka FAMU w Pradze. Rozpoczęła pracę jako asystent reżysera u boku Krzysztofa Zanussiego przy filmie Iluminacja. W latach. 1972-1981 należała do Zespołu Realizatorów Filmowych "X" kierowanego przez Andrzeja Wajdę. Tłumaczyła m. in. z czeskiego Nieznośną lekkość bytu M. Kundery. Od 1981 mieszka i pracuje na Zachodzie. Laureatka wielu nagród, m. in. nagrody FIPRESCI na MFF  w Cannes za Aktorów prowincjonalnych w 1980, Grand Prix na FPFF w Gdyni za Gorączkę w 1981,  nominacji do Oscara w kategorii: scenariusz adaptowany za Europa Europa w 1992. Od roku 2008 prezydent Polskiej Akademii Filmowej.  Siostra reżysera Magdaleny Łazarkiewicz, matka reżysera Kasi Adamik.


Ostatni dzwonek, (The Last Schoolbell) 1989, 107’ – Reżyseria: Magdalena Łazarkiewicz, Scenariusz: Włodzimierz Bolecki, Zdjęcia: Bogdan Stachurski, Muzyka: Zbigniew Preisner. Obsada: Zbigniew Suszyński, Agnieszka Kowalska, Aleksander Bednarz, Henryk Bista, Jacek Wójcicki, Nagrody: 1989 - Grand Prix "Wielki Jantar" na Koszalińskim Festiwalu Debiutów Filmowych "Młodzi i Film” dla Magdaleny Łazarkiewicz, a także nagroda redakcji "Walki Młodych".

Lata 80. W klasie IVa prowincjonalnego liceum pojawia się nowy uczeń, Krzysiek który został wyrzucony z jednej z gdańskich szkół za roznoszenie antykomunistycznych ulotek. Początkowo Krzysztof jest traktowany przez kolegów z nieufnością, ale po pewnym czasie staje się liderem klasy, która prowadzi nierówną walkę z autorytarną dyrekcją szkoły. Cichym sojusznikiem młodzieży jest ich młoda wychowawczyni „Meluzyna”, która zaszczepia w nich miłość do teatru. Na przekór niechętnej dyrekcji młodzi ludzie postanawiają stworzyć amatorskie przedstawienie, które zawierać będzie niepoprawnych politycznie treści. Jedną z gwiazd zespołu jest wspaniale uzdolniony wokalnie „Świr”, przyjaciel Krzysztofa (świetna rola Jacka Wójcickiego).
Ostatni dzwonek jest udanym portretem inteligenckiej młodzieży, dorastającej w okresie stanu wojennego – obumierającego, ale wciąż opresyjnego i autorytarnego systemu komunistycznego. Pokazuje typowe dla tamtych czasów postawy społeczne – od patriotycznej egzaltacji do tchórzostwa i serwilizmu.

Magdalena Łazarkiewicz (1954) Reżyser filmowy i teatralny. absolwentka kulturoznawstwa na Uniwersytecie Wrocławskim oraz reżyserii Wydziału Radia i Telewizji UŚ w Katowicach. W latach 1977-78 kierownik literacki Teatru im. Jaracza w Olsztynie. Stale współpracuje z telewizją, gdzie realizuje m. in. seriale telewizyjne. Siostra reżysera Agnieszki Holland, matka kompozytora Antoniego Łazarkiewicza.


Rozmowy kontrolowane, (Calls Controlled) 1991, 93’ – Reżyseria: Sylwester Chęciński, Scenariusz: Stanisław Tym, Zdjęcia: Jerzy Stawicki, Muzyka: Jerzy Matuszkiewicz. Obsada: Stanisław Tym, Irena Kwiatkowska, Alina Janowska, Krzysztof Kowalewski, Jerzy Bończak. Nagrody: 1992 - Sylwester Chęciński – Srebrne Grono na Lubuskim Lecie Filmowym w Łagowie;  1992 – Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni – nagroda za scenariusz, oraz nagroda Prezesa Komitetu d/s Radia i Telewizji dla Sylwestra Chęcińskiego.

Ponury początek stanu wojennego. Zima, mróz, czołgi na ulicach, wszechobecna propaganda i nieustająca inwigilacja. Jednak żyć jakoś trzeba… Każdy kombinuje jak może. Jedni walczą z komunizmem, a inni kręcą się na boku za drobnymi interesikami.
Zwariowana komedia o stanie wojennym, która weszła na ekrany kin niemal dokładnie w dziesiątą rocznicę jego ogłoszenia. Autorzy filmu postanowili rozśmieszyć widzów tym, co jeszcze do niedawna budziło grozę, wykpili martyrologiczne stereotypy i obśmiali nie tylko sprawców stanu wojennego, ale i bojowników  opozycji pławiących się w swojej „bohaterskości”. Ten film nie jest spóźnioną satyrą na wojskową juntę Jaruzelskiego, ale stale aktualnym portretem polskości rozumianej jako zbiór gestów – wedle najlepszych wzorców Zezowatego szczęścia Andrzeja Munka .

Sylwester Chęciński (1930). Absolwent łódzkiej szkoły filmowej w 1956 roku. Debiutował na początku lat 60. jako reżyser filmu dla młodej widowni Historia jednej ciżemki. Autor bijącej wszelkie rekordy popularności mini-serii komediowej: Sami swoi (1967), Nie ma mocnych (1974) i Kochaj albo rzuć (1977). W 2008 film Sami swoi został uznany w głosowaniu publiczności telewizyjnej na 100-lecie polskiego kina za Polską Komedię Stulecia.

---

Ucieczka z kina Wolność, (Escape from the Liberty Cinema) 1990, 87’ – Scenariusz i reżyseria: Wojciech Marczewski Zdjęcia: Jerzy Zieliński, Krzysztof Ptak, Wit Dąbal, Muzyka: Zygmunt Konieczny. Obsada: Janusz Gajos, Zbigniew Zamachowski, Teresa Marczewska, Piotr Fronczewski. Nagrody: 1990 - FPFF Gdynia – Grand Prix (Wielka Nagroda Jury "Złote Lwy") oraz nagroda dziennikarzy  dla Wojciecha Marczewskiego, a także nagrody za muzykę i pierwszoplanową rolę męską. 1991 - Zbigniew Zamachowski Europejska Nagroda Filmowa nominacja w kategorii: drugoplanowa rola męska. 1991 - Nagroda Szefa Kinematografii za twórczość filmową dla Wojciecha Marczewskiego; 1992 - Grand Prix MFF Fantastycznych w Avoriaz dla Wojciecha Marczewskiego; 1994 - nagroda dla najlepszego filmu na MFF Fantastycznych w Burgos.

Portret bohatera końcówki lat 80. – człowieka "spsiałego" (określenie Wojciecha Marczewskiego), pozornie groźnego funkcjonariusza systemu komunistycznego, szefa lokalnego urzędu cenzury, lecz w rzeczywistości człowieka zastraszonego i samotnego, który w pełni zdaje sobie sprawę z dogorywania komunizmu i bezsensowności własnej pracy. Wielka kreacja aktorska Janusza Gajosa.
Film Marczewskiego, pełen śmiałych metafor i wizjonerskich scen stał się paraboliczną przypowieścią o ludzkiej potrzebie wolności w świecie permanentnego zniewolenia. W jakimś sensie stanowi alegoryczne podsumowanie lat 80. w Polsce. Kluczowym obrazem filmu jest scena podczas seansu filmowego, w której bohaterowie wyświetlanego filmu buntują się i nie chcą dalej grać swych fałszywych, i głupich ról. Grany przez Gajosa cenzor przekracza granicę ekranu, wchodzi do wnętrza filmu i przyłącza się do buntowników…
Wojciech Marczewski (1944) Reżyser, scenarzysta filmowy i telewizyjny, oraz grafik.  Studiował historię i filozofię na Uniwersytecie Łódzkim a następnie na Wydziale Reżyserii Szkoły Filmowej w Łodzi, który ukończył w 1969 roku. Początkowo reżyserował filmy dla telewizji, a pierwszym filmem kinowym były Zmory (1978) uznane za jeden z najlepszych debiutów w polskim kinie powojennym. Wielkim sukcesem był jego kolejny film Dreszcze (1980), który otrzymał kilkanaście nagród (m. in. Srebrny Niedźwiedź  i Specjalna  Nagroda Jury oraz nagrody FIPRESCI i CICAE na MFF w Berlinie Zachodnim w 1982). Od 1984 roku pracuje jako wykładowca w Szkole Filmowej w Kopenhadze a w latach 1992-94 kierował Wydziałem Reżyserii w Narodowej Szkole Filmowej w Londynie. Dyrektor Mistrzowskiej Szkoły Andrzeja Wajdy.

Gry uliczne, (Street Games) 1996, 100’ – Reżyseria: Krzysztof Krauze, Scenariusz: Jerzy Morawski, Krzysztof Krauze, Zdjęcia: Łukasz Kośmicki. Obsada: Redbad Klijnstra, Robert Gonera, Grażyna Wolszczak, Andrzej Precigs, Justyna Kulczycka. Nagrody: 1996 – Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni: Nagroda Specjalna Jury dla Krzysztofa Krauzego, a także nagrody za zdjęcia i montaż.

Political fiction. Dwu młodych dziennikarzy specjalizujących się w telewizyjnych reportażach o sensacyjnej tematyce dociera przypadkiem do informacji, że pewien znany polityk, senator Makowski był w 1977 roku był tajnym współpracownikiem Służby Bezpieczeństwa i ponosi odpowiedzialność za śmierć swego przyjaciela Stanisława Pyjasa, studenta Uniwersytetu Jagiellońskiego, działacza opozycji, zamordowanego najprawdopodobniej na zlecenie tajnej policji. Dla obu reporterów śmierć Pyjasa to odległa przeszłość, ale arogancja Makowskiego prowokuje ich do działania. Przystępują do dziennikarskiego śledztwa…
Film Krauzego to próba opowiedzenia dynamicznym językiem kina akcji o trudnym problemie rozliczania się w Polsce z przeszłością. Krauzemu udało się pokazać bolesne zjawisko rosnącego dystansu między dawnymi opozycjonistami a nowym pokoleniem, a także  opisać zadziwiającą lojalność i solidarność panujące dzisiaj bez względu na wiek w "obozie morderców" i ich sojuszników.

Krzysztof Krauze (1953) reżyser, scenarzysta, operator, absolwent Wydziału Operatorskiego łódzkiej szkoły filmowej. Debiutował w 1987 r. filmem Nowy York –czwarta rano za który otrzymał Brązowe Lwy za debiut na FPFF w Gdańsku. Współpracuje ze Studiem Filmowym „Zebra”, gdzie zrealizował wielokrotnie nagradzane: Dług (1999), Mój Nikifor (2004), Plac Zbawiciela (2006). Współpracuje również z telewizją, realizując teatry telewizji i seriale, ponadto filmy reklamowe i teledyski.

Trzech kumpli, 2008,  111’– Scenariusz i reżyseria: Ewa Stankiewicz, Anna Ferens. Zdjęcia: Piotr Niemyjski, Zdjęcia dokumentalne: Marius Matzow Gulbrandsen, Bartosz Konopka, Dariusz Szymura, Patryk Jordanowicz, Aleksander Duraj, Łukasz Majewski Muzyka: Michał Lorenc; Obsada: Wojciech Wachuda, Mariusz Duda, Andrzej Poniedziałek.
Nagrody dla Ewy Stankiewicz i Anny Ferens: 2008 - Nagroda im. Andrzeja Woyciechowskiego oraz Nagroda Główna Wolności Słowa Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich; 2009 - Nagroda im. Dariusza Fikusa w kategorii: twórca w mediach.

Dokumentalna opowieść o trzech przyjaciołach ze studiów w latach 70. w Krakowie. Jeden został zamordowany, drugi okazał się zdrajcą, trzeci po latach walczy o prawdę. Staszek Pyjas, Leszek Maleszka, Bronek Wildstein. Młodzi, inteligentni indywidualiści, o silnej osobowości. Łączyła ich niezgoda na zakłamanie systemu komunistycznego. 7 maja 1977 jeden z nich został znaleziony martwy w bramie przy ul. Szewskiej 7 w Krakowie. Jak zginął Staszek Pyjas? Zgodnie z  wersją milicji: spadł po pijanemu ze schodów. Oficjalne śledztwo było jednak czystą farsą. Nigdy nie skazano jego morderców. Zatarto ślady, spalono dokumenty. Potencjalni świadkowie zginęli w tajemniczych okolicznościach: ktoś znów spadł ze schodów, ktoś utonął. Tak jak Stanisław Pietraszko, kolega Pyjasa, który ostatni widział go przed śmiercią.
Co wydarzyło się w nocy z 6 na 7 maja 1977 roku? Fabularyzowane rekonstrukcje z przeszłości przeplatają się z dokumentalną relacją z ostatnich lat, gdy przez przypadek wyszło na jaw, że Leszek Maleszka, jeden z trójki przyjaciół a dziś wpływowy dziennikarz, przez cały okres ich przyjaźni był tajnym współpracownikiem Służby Bezpieczeństwa. Autorki filmu przedzierają się przez gąszcz kłamstw, wykluczających się relacji, docierają do nigdy nie przesłuchiwanych osób oraz kilkunastu byłych funkcjonariuszy SB, którzy pozostają  dziś całkowicie bezkarni, a co znamienne, pewni tej bezkarności i aroganccy wobec swych byłych ofiar. Kto kłamie? Widz musi rozstrzygnąć sam. Film, który wywołał w Polsce wielką debatę nad odpowiedzialnością za komunistyczne zbrodnie.

Anna Ferens, reżyser filmowy, scenarzystka, dokumentalistka. Współpracuje z telewizją polską. Autorka szeroko dyskutowanych filmów dokumentalnych Żydzi w Powstaniu Warszawskim (2004) i Trzech kumpli.

Ewa Stankiewicz, (1967) Reżyser, scenarzystka. Absolwentka Wydziału Reżyserii łódzkiej PWSFTviT, oraz polonistyki Uniwersytetu Wrocławskiego, była dziennikarką Polskiego radia Wrocław, gdzie zrealizowała wiele nagrodzonych reportaży. Autorka filmów dokumentalnych między innymi, Dywizja marketing (1997) i Trzech kumpli. Współautorka (wraz z Anną Jadowską) głośnej fabuły Dotknij mnie, za którą otrzymała w 2003 roku Nagrodę Główną w konkursie kina niezależnego na FPFF w Gdyni.


Przy opracowaniu streszczeń korzystano m. in. z serwisu www.filmpolski.pl, oraz z materiałów producentów i dystrybutorów.