Były prezydent Litwy Valdas Adamkus i wybitny poeta Tomas Venclova zostali laureatami pierwszych nagród Forum Dialogu i Współpracy Polska-Litwa. Uroczysta gala odbędzie się w warszawskich Łazienkach 11 czerwca 2015 roku.

Adamkusowi przyznano nagrodę za inicjatywy polityczne wspierające działania obywatelskie na rzecz zbliżenia obu narodów („Idee”) zaś Venclova otrzymał nagrodę za działalność na polu kultury („Kultura”)

Wyboru laureatów dokonała Kapituła nagrody w składzie: profesor Henryk Samsonowicz – prezes Forum, wiceprezesi: Robert Kostro i Adam Pomorski oraz Mirosław Sawicki, prof. Anna Lewicka-Morawska, Anna Nasiłowska i prof. Michał Kopczyński. Laudację na cześć prezydenta Adamkusa wygłosi prof. Adam Daniel Rotfeld a na cześć Tomasa Venclovy Adam Zagajewski.

Valdas Adamkus – urodził się w 1926 roku w Kownie. Jest litewskim politykiem i działaczem społecznym. Był prezydentem Republiki Litewskiej w latach 1998-2003 oraz 2004-2009.

W okresie  II wojny światowej był działaczem niepodległościowym. W latach 1949-1993 przebywał na emigracji w USA. Pracował w Federalnej Agencji Ochrony Środowiska, za co odznaczany był przez prezydentów Ronalda Reagana oraz Billa Clintona. W czasie jego prezydentury Litwa przystąpiła do NATO i Unii Europejskiej.

Adamkus jest zasłużoną osobą dla rozwoju stosunków litewsko-polskich, odznaczony orderem Orła Białego oraz Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.

W decyzji przyznania nagrody Kapituła Forum uzasadnia wybór następująco: „Prezydent Valdas Adamkus położył wielkie zasługi w dziele polsko-litewskiego dialogu i współpracy nie tylko na płaszczyźnie politycznej, lecz także zainicjował działania instytucjonalne służące intensyfikacji kontaktów na płaszczyźnie obywatelskiej”.

W kategorii "Kultura" laureatem został Tomas Venclova – urodzony w 1937 roku w Kłajpedzie wybitny litewski poeta, eseista, publicysta, badacz i tłumacz literatury pięknej.

Nagrodzony jest absolwentem Uniwersytetu Wileńskiego. Mieszkał również w Moskwie i w Leningradzie (dzisiejszym Petersburgu). W tym czasie poznał Annę Achmatową, Borisa Pasternaka i Josifa Brodskiego.

W latach 1966-1971 studiował semiotykę i literaturę rosyjską na Uniwersytecie w Tartu. W latach 70 działał w litewskim ruchu obrony praw człowieka, współpracując m.in. z "Kroniką Kościoła Katolickiego na Litwie". W 1977 r. wyemigrował do USA, za co został pozbawiony obywatelstwa przez władze ZSRR. Jest profesorem języków słowiańskich i literatury na Uniwersytecie Yale w USA.

Venclowa od lat jest związany z polską kulturą i literaturą. Od 1983 roku jest członkiem zespołu redakcyjnego kwartalnika „Zeszyty Literackie”. Tłumaczył też polską poezję na język litewski (m.in. Cypriana Kamila Norwida, Czesława Miłosza, Zbigniewa Herberta, Wisławę Szymborską), jest również autorem monografii Aleksandra Wata.

W decyzji przyznania nagrody Kapituła Forum podkreśliła, że „poezja i eseistyka laureata oraz uczestnictwo w życiu kulturalnym obu narodów od wielu lat tworzą prawdziwy most porozumienia polsko-litewskiego”.

Instytucją partnerską dla polskiego Forum jest litewskie Forum Dialogu Polska-Litwa im. Jerzego Giedroycia. W ubiegłym roku litewskie Forum przyznało  nagrody dla Adama Michnika i profesora Bohdana Szlachty.

Forum Współpracy i Dialogu Polska-Litwa powstało w maju 2012 roku z myślą o rozwoju relacji polsko-litewskich przede wszystkim w dziedzinie kultury i edukacji. Celem Stowarzyszenia jest inspirowanie i organizowanie wymiany młodzieży i studentów; organizacja dyskusji panelowych i konferencji dotyczących życia publicznego polityki, historii i kultury Polski oraz Litwy; wymiana informacji, współpracy i wzajemnych kontaktów polskich i litewskich środków przekazu oraz przygotowanie i realizacja programów edukacyjnych oraz kulturalnych. Ważnym elementem działalności Forum jest przyznawanie nagród za zasługi dla współpracy i przyjaźni pomiędzy Polską i Litwą wybitnym osobistością z życia kultury, nauki i polityki.

Fundatorem nagród jest PZU, a partnerem wydarzenia Fundacja im. prof. Bronisława Geremka.