Powołanie rządu Hanny Suchockiej - Polish History Museum in Warsaw SKIP_TO
Visit Przejdź do sklepu
reading time:

Powołanie rządu Hanny Suchockiej

Do lipca 1992 roku, w ciągu zaledwie dwóch lat od czasu pierwszych wolnych wyborów prezydenckich w 1990 r., ze stanowiska odeszło trzech kolejnych premierów – Tadeusz Mazowiecki, Jan Krzysztof Bielecki oraz Jan Olszewski. Kolejną próbę podjął utworzenia stabilnego rządu podjął Waldemar Pawlak, lecz również skończyła się ona niepowodzeniem, a jego rząd nigdy nie powstał. W takich okolicznościach, ster przejęła Hanna Suchocka z Unii Demokratycznej, była działaczka Stronnictwa Demokratycznego i utworzyła rząd 11 lipca 1992 r.

Była to pierwsza kobieta w historii Polski, która objęła stanowisko premiera – czwartego rządu III RP. Rząd Suchockiej powstał na kanwie „koalicji ośmiu”, w której skład wchodziły: Zjednoczenie Chrześcijańsko-Demokratyczne, Stronnictwo Ludowo-Demokratyczne, Partia Chrześcijańskich Demokratów, NSZZ „Solidarność”, Unia Demokratyczna, Kongres Liberalno-Demokratyczny oraz Polski Program Gospodarczy.

Rząd Suchockiej kontynuował reformy rozpoczęte przez rząd Tadeusza Mazowieckiego i Jana Krzysztofa Bieleckiego. W momencie powołania nowego rządu, sytuacja w finansach publicznych wyglądała dosyć dramatycznie – Polsce groził deficyt budżetu państwa na poziomie 10% PKB, co skutkowałoby bardzo wysoką inflacją oraz groziłoby niespełnieniem warunków porozumienia oddłużeniowego, zawartego z Klubem Paryskim. W obliczu takiego zagrożenia rząd przyjął ustawę dotyczącą zmniejszenia podstaw wymiaru dla rent i emerytur aż o 9%. To odważne posunięcie przywróciło wzrost gospodarczy, który znowu zaczął nabierać rozpędu.

Rząd Hanny Suchockiej wprowadził kilka ważnych reform strukturalnych o długofalowym znaczeniu. 28 listopada 1992 roku parlament przyjął, a 5 lipca 1993 roku rząd wprowadził na miejsce przejętego z czasów socjalistycznych podatku obrotowego, znany już dobrze podatek VAT, ze stawką podstawową 22%, oraz podatek akcyzowy. Dzięki temu w drugim półroczu 1992 r., budżet zyskał 173 bln zł (ponad 17 mld w nowych złotych) – czyli o ponad 70 proc. więcej w porównaniu do pierwszego półrocza. 30 kwietnia 1993 r. parlament przyjął Program Powszechnej Prywatyzacji, a w lipcu 1993, w ramach tego Programu, rząd rozpoczął wprowadzanie w życie ustawy o Narodowych Funduszach Inwestycyjnych i ich prywatyzacji. W lutym 1993 roku została uchwalona ustawa o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków, na mocy której powiązano bankowe oddłużenie przedsiębiorstw z ich prywatyzacją i restrukturyzacją. Ponadto rząd Hanny Suchockiej doprowadził między innymi do ugody z Klubem Paryskim w sprawie polskiego zadłużenia oraz rozpoczął pertraktacje z podobnym Klubem Londyńskim.

Mimo rozwoju gospodarczego, górę wzięły animozje wewnątrz byłego obozu solidarności i na wniosek grupy posłów NSZZ „Solidarność” zarządzono głosowanie o wotum nieufności wobec rządu Suchockiej. Przewagą jednego tylko głosu Sejm uchwalił wniosek 28 maja 1993. Rząd upadł, a premier Suchocka podała się do dymisji, jednak nowy premier nie został powołany. W takich okolicznościach prezydent Lech Wałęsa nie przyjął jednak zgłoszenia dymisji rządu i postanowił 29 maja 1993 roku rozwiązać sejm i senat. Rząd Hanny Suchockiej działał bez kontroli parlamentarnej do 26 października 1993, kiedy po wyborach parlamentarnych prezydent Lech Wałęsa powołał rząd Waldemara Pawlaka (premier Suchocka złożyła dymisję na ręce prezydenta Wałęsy 18 października).