Wystawa czasowa „Ziemia obiecana...” poświęcona była zagadnieniom związanym z rozwojem cywilizacyjnym i społecznym polskich miast na przełomie XIX i XX w. Prezentowała dynamicznie rozwijające się wówczas ośrodki miejskie: Warszawę, Łódź, Poznań, Kraków, Lwów i Żyrardów.

Zwiedzający mogli dowiedzieć się o przemianach demograficznych, urbanistyce i architekturze, higienie, narodzinach kultury konsumpcyjnej i masowej, w tym zwłaszcza reklamy i prasy. Wystawa opowiadała również o odrodzeniu narodowym i rywalizacji na symbole w przestrzeni publicznej miast oraz dramatycznych wydarzeniach rewolucji 1905 roku.

Zwiedzając wystawę, można było udać się na zakupy odzieżowe do słynnego salonu Bogusława Hersego i przekonać się, że współczesna reklama jest tylko „jabłkiem, które padło niedaleko od XIX-wiecznej jabłoni”. Wystawa opowiadała historię schyłku prywatnych salonów i czas narodzin nowej przestrzeni publicznej rozrywki: kawiarni, powszechnie dostępnych teatrów i teatrzyków na wolnym powietrzu, wystaw oraz zawodów sportowych.

Na wystawę składały się ikonografia, artefakty z epoki, pochodzące ze zbiorów muzeów i z kolekcji prywatnych. Wśród eksponatów znalazły się m.in. bicykl, oryginalne suknie, w tym pierwsze modele szyte seryjnie, telefon Ericssona, aparat fotograficzny Kodaka i telegraf. Można było zobaczyć również XIX-wieczną ozdobną muszlę klozetową, spluwaczkę i secesyjną kasę sklepową. Nie zabrakło też mocniejszych akcentów związanych z rewolucją 1905 roku – kajdanek, szabli, noży, kastetów i pistoletów. Dodatkowo, na ekspozycji można było obejrzeć nieme filmy z repertuaru objazdowego kina jarmarcznego oraz zagrać w oryginalną grę z epoki – „Wyścigi konne”.

Nieodłącznym elementem wystawy były lekcje muzealne oraz weekendy rodzinne – czyli spotkania i warsztaty dla dzieci i całych rodzin, na których uczestnicy poznawali ówczesne wynalazki techniki, historię urządzania wnętrz od empire’u po secesję oraz XIX-wieczną modę. Ponadto, zwiedzający mogli wziąć udział w licznych wykładach tematycznych prowadzonych przez znanych historyków, promocji książki oraz obejrzeć pokazy cyklistów w XIX-wiecznych strojach, którzy na bicyklach jeździli ulicami Warszawy, zapraszając do odwiedzenia wystawy. Zwieńczeniem wystawy był pokaz mody z epoki oraz koncert zespołu Szwagrakolaska.

Uzupełnieniem ekspozycji był audioprzewodnik, w którym o wystawie opowiadał jej kurator, prof. Michał Kopczyński. Opowieści o niezwykłych czasach przełomu wieków można wciąż posłuchać pod adresem www.ziemiaobiecana.podkasty.info. Wydany został również katalog, gdzie opublikowano artykuły naukowe specjalistów od poszczególnych zagadnień związanych z historią polskich miast. Muzeum razem z „Rzeczpospolitą” przygotowało dodatek poświęcony wystawie „Ziemia obiecana. Miasto i nowoczesność” oraz historii miast w XIX w.

Wystawę można było oglądać od 25 września do 6 grudnia 2015 roku w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie.

WYDARZENIA TOWARZYSZĄCE WYSTAWIE

WYKŁADY POŁĄCZONE ZE ZWIEDZANIEM WYSTAWY | godz. 17.00 | WSTĘP WOLNY

2 października (piątek), prof. Tomasz Kizwalter, Miasto i nowoczesność  

13 października (wtorek), prof. Grażyna Szelągowska, Narodziny miejskiej kultury popularnej

19 października (poniedziałek), prof. Tadeusz Cegielski, Kryminał – literatura popularna a nowoczesność

26 października (poniedziałek), dr Agnieszka Janiak-Jasińska, Narodziny konsumenta: stare i nowe formy handlu w środowisku miejskim

3 listopada (wtorek), prof. Bolesław Orłowski, Miasto i technika

10 listopada (wtorek), prof. Igor Kąkolewski, Czytanie miasta: symbole w przestrzeni miejskiej

24 listopada (wtorek), dr Magdalena Gawin, Miasto i higiena

WEEKENDY RODZINNE | OBOWIĄZUJE BILET WSTĘPU NA WYSTAWĘ
Warsztaty przeznaczone dla rodzin z dziećmi oraz oprowadzanie kuratorskie po wystawie

24 października − Sobota z wynalazkami

•    Warsztaty dla dzieci w wieku: 5-12 lat, godz. 11.00, 13.30, 16.00

•    Oprowadzanie kuratorskie: godz. 15.00

15 listopada (niedziela) − Prosimy na pokoje... historia urządzania wnętrz od empire’u po secesję

•    Warsztaty rodzinne: godz. 11.00, 15.00

•    Oprowadzanie kuratorskie: godz. 13.00

5-6 grudnia – Weekend z modą oraz koncert Muńka Staszczyka i Szwagierkolaski

LEKCJE MUZEALNE − MIASTO W DRUGIEJ POŁOWIE XIX WIEKU

Tematy lekcji:

Szkoły podstawowe
•    Na zakupy. (kl. III –VI)
•    O mieszkańcach pewnej kamienicy. (kl. V-VI)
•    Miasto pełne wynalazków.(kl. V-VI)

Gimnazja
•    Powstawanie miasta – lekcja z wykorzystaniem gry planszowej „Budowanie miasta”.
•    O mieszkańcach pewnej kamienicy – społeczeństwo miasta II poł. XIX w.
•    Wynalazki.

Szkoły ponadgimnazjalne
•    Społeczeństwo miasta II poł. XIX w.
•    Narodziny kultury masowej.

Wystawie towarzyszył specjalny dodatek współwydany z redakcją Plus Minus dziennika Rzeczpospolita. Dodatek do pobrania TUTAJ.

Organizator wystawy: Muzeum Historii Polski w Warszawie.

Sponsor: Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych.

Partnerzy: Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, Uniwersytet Warszawski.

Patroni medialni: patronat korporacyjny Telewizji Polskiej, patronat korporacyjny Polskiego Radia, Polska Agencja Prasowa, AMS, portal historyczny dzieje.pl i „Mówią Wieki”.

Współpraca: Tramwaje Warszawskie.

Scenariusz wystawy: Michał Kopczyński, Grażyna Szelągowska.

Komisariat wystawy: Joanna Kalicka, Michał Kopczyński, Monika Matwiejczuk, Konrad Morawski.

Projekt i aranżacja plastyczna wystawy: Sowa-Szenk s.c.

Fot. MHP/ Mariusz Szachowski, MHP/ Małgorzata Kowalczyk